Aktualności

W przyszłości wyzwaniem dla regionów UE będzie umiejętność konkurowania w skali globalnej z najbardziej nowoczesnymi i wschodzącymi potęgami gospodarczymi, gdyż w coraz większym stopniu stają się one częścią zglobalizowanego świata. Zatem potrzebne jest znalezienie sposobów na zwiększenie odporności i konkurencyjności regionów poprzez konkretne działania na szczeblu unijnym, krajowym i lokalnym, zapewniając jednocześnie udział w korzyściach płynących z globalizacji.

Wiele europejskich regionów ma dobrą pozycję do tego, by korzystać z możliwości oferowanych przez zjawisko globalizacji. W dokumencie analitycznym Komisji dotyczącym globalizacji podkreślono jednak, że zwiększa się przepaść pod względem konkurencyjności i innowacyjności między niektórymi rozwiniętymi regionami UE a tymi o słabszej pozycji.
Takie słabsze regiony wciąż można znaleźć na południu Europy lub w Europie Środkowej i Wschodniej. Innowacje uważa się za jeden z najważniejszych bodźców gospodarczych, które przyczyniają się do tworzenia miejsc pracy. Zatem rozpoznając możliwości tych regionów w zakresie innowacji i skupiając się na ich lokalnych atutach, a także zwalczając opóźnienia rozwojowe i umacniając konkurencyjność, można zwiększyć odporność regionów na skutki globalizacji.

Strategie inteligentnej specjalizacji zmieniają dynamikę europejskiego wzrostu

Pod tym względem UE ogrywa istotną rolę, wdrażając inteligentne specjalizacje w każdym regionie. Inteligentna specjalizacja otwiera nowe możliwości współpracy międzyregionalnej opartej na wspólnych priorytetach, pozwalając regionom na „wymianę” zasobów i uzupełnianie się nawzajem, przekształcając jednocześnie europejski model wzrostu i integracji.

Jak dotąd stworzono ponad 120 strategii inteligentnej specjalizacji, na które przeznaczono ponad 65 mld EUR z funduszy krajowych i unijnych (w tym ponad 40 mld EUR z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego). Przewiduje się, że do 2020 r. wsparcie finansowe obejmie łącznie 15 000 przedsiębiorstw wprowadzających nowe produkty oraz 140 000 start-upów, a także przyczyni się do utworzenia 350 000 nowych miejsc pracy.

Inteligentna specjalizacja zapewnia nowe metody współdziałania w oparciu o współpracę i innowacje. Umożliwia ona regionom i różnym sektorom korzystanie z rozwiązań na poziomie lokalnym, zwiększanie konkurencyjności i maksymalne wykorzystanie potencjału wzrostu dzięki zjawisku ekonomii skali, przyczyniając się jednocześnie do budowania dobrobytu i wzrostu zatrudnienia, spełniając w ten sposób oczekiwania obywateli Europy.

Cztery wyzwania dla wzrostu gospodarczego regionów UE opartego na innowacjach

W komunikacie „Zwiększanie innowacyjności europejskich regionów: Strategie na rzecz trwałego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu” Komisja podkreśla swoje wsparcie dla wzrostu opartego na innowacjach i chęć pomocy regionom w wykorzystaniu potencjału, jaki niesie ze sobą postęp technologiczny i modernizacja przemysłu. Komisja zidentyfikowała cztery podstawowe problemy z wdrażaniem innowacji w regionach, a ponadto opracowała pewne działania pilotażowe, aby je rozwiązać. Działania te zostaną uruchomione do końca 2017 r., a ich celem jest wspieranie większych inwestycji w międzyregionalne projekty zwiększające innowacyjność oraz modernizacja przemysłu w słabiej rozwiniętych regionach.

 

Regiony, w których trwa modernizacja przemysłu, muszą się mierzyć ze szczególnymi problemami, w dużym stopniu powiązanymi z rozproszeniem i trwałością infrastruktury do badań naukowych i innowacji, brakiem odpowiedniego poziomu umiejętności oraz dezindustrializacją. Wiele unijnych inicjatyw i programów dofinansowania ma na celu niesienie pomocy tym regionom, aby mogły wdrażać innowacje na szerszą skalę i zwiększyć swój udział w unijnych funduszach na rzecz badań i innowacji. Należą do nich projekty: TAIEX Peer-2-Peer, Platforma S3, „Horizon2020 Teaming and Twinning”, „Stairway to Excellence” oraz inicjatywa na rzecz regionów słabiej rozwiniętych. Zgodnie z założeniami Komisji celem działań pilotażowych jest łączenie ze sobą dostępnych instrumentów UE, zwiększenie zdolności do innowacji i wyeliminowanie przeszkód w prowadzeniu inwestycji.

Strategie inteligentnej specjalizacji, współpraca międzyregionalna i makroregionalna mogą pomóc regionom w wykorzystaniu istniejącej komplementarności specjalizacji i budowaniu ogólnoeuropejskich łańcuchów wartości, wzmacniając efekt synergii inwestycji między sektorem prywatnym i publicznym, a także pomagając wprowadzić na rynek europejski innowacyjne produkty. Działania pilotażowe pomogą międzyregionalnym partnerstwom zbadać możliwości w obszarze inwestycji i znaleźć konkretne inicjatywy biznesowe.

Reformy strukturalne i lepsze ramy legislacyjne i instytucjonalne są niezbędne, aby wzmocnić konkurencyjność i wdrożyć strategie w zakresie innowacji. Komisja zwiększy wysiłki na rzecz zachęcania państw członkowskich do pełnego wykorzystania wsparcia UE w celu ułatwienia projektowania i wdrażania reform. Ma to przybrać formę wsparcia na żądanie, które będzie zapewniane za pośrednictwem Służb ds. Wspierania Reform Strukturalnych oraz narzędzi wspierania polityki „Horyzont 2020”. Wreszcie, Komisja zaprasza państwa członkowskie do prowadzenia skuteczniejszego dialogu ze wszystkimi stronami zainteresowanymi w ramach procedury europejskiego semestru.

Dostępna jest już spora liczba strategii politycznych i instrumentów na szczeblu regionalnym, krajowym i europejskim, których celem jest zachęcanie do wdrażania innowacji, pobudzanie wzrostu gospodarczego, zwiększanie zatrudnienia czy wspieranie współpracy międzyregionalnej. Komisja pomoże organom krajowym i samorządowym skuteczniej je ze sobą łączyć, a ponadto zadbać o przejrzystość potencjalnych synergii w związku z zamówieniami publicznymi i pomocą państwa.

Więcej informacji w bieżącym wydaniu Panoramy (nr 62): zobacz
Aktualności na stronie DG REGIO: zobacz