Aktualności

W dniach 21-24 października miała miejsce w Brukseli wizyta studyjna  samorządowców realizujących projekty partnerskie w ramach programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego. Udział w niej wzięli również reprezentanci Urzędu Marszałkowskiego - departamentów zarządzających i wdrażających program. Na czele delegacji stał Wicemarszałek Grzegorz Potęga.

Głównym punktem wizyty było seminarium w Komisji Europejskiej. Przedstawiciel służby prawnej KE dr Michał Rynkowski w interesujący sposób omówił strukturę zasady działania Komisji. Pozostali paneliści poruszyli bardzo ważne dla Lubuskiego i aktualne tematy dotyczące budżetu Unii, programu regionalnego, polityki miejskiej ochrony środowiska. Aleksandra Kisielewska i Hanna Dudka reprezentowały dyrekcję generalną ds. budżetu, Piotr Wolski – DG ds. regionalnych i miejskich, Jacek Wolski - DG ds. zatrudnienia i spraw społecznych a Krzysztof Wójcik - agencję programu LIFE poświęconemu klimatowi i ochronie środowiska. Najwięcej pytań i dyskusji wzbudziła kwestia przyszłego wieloletniego budżetu Unii na lata 2028-2034, którego projekt Komisja opublikowała w lipcu. Niepokój budzi w szczególności ryzyko znacznej centralizacji Polityki Spójności na poziomie rządów krajowych.

Samorządowcy odwiedzili również Europejski Komitet Regionów i Parlament Europejski. Na spotkaniu w EKR jego przedstawicielka Wioletta Wojewódzka omówiła skład, zasady pracy i działalność Komitetu. Odniosła się również do komisyjnego projektu następnego wieloletniego budżetu UE podkreślając, że Komitet Regionów negatywnie ocenia marginalizację roli regionów w programowaniu Polityki Spójności.

Podczas wizyty w Parlamencie Europejskim uczestnicy wizyty zapoznali się z organizacją i działaniem tego najważniejszego obok Rady Europejskiej i Komisji organu UE. Reprezentantka PE pokazała salę sesyjną Parlamentu i omówiła zasady obrad. Innym punktem było indywidualne zwiedzanie Parlamentarium – multimodalnej ekspozycji pokazującej historię i różne aspekty pracy Parlamentu.

Uzupełnieniem programu merytorycznego była możliwość zwiedzenia miasta, w tym Atomium i pięknego, historycznego centrum Brukseli.

Wyjazd studyjny do Brukseli zorganizowała Dyrektor Departamentu Instytucji Zarządzającej Sylwia Pędzińska wraz z zespołem, a wizyty i spotkania w instytucjach UE – Przedstawiciel Województwa Lubuskiego Maciej Nowicki 

Tegoroczna edycja tego największego unijnego wydarzenia poświęconego polityce regionalnej odbył się w dniach 13–15 października 2025 r. w Brukseli pod hasłem „Kształtujemy jutro, razem”.

Sesje tematyczne dotyczyły różnych tematów, ważnych dla lokalnych społeczności. Dużo emocji wzbudza dyskusja na temat przyszłego wieloletniego budżetu Unii po 2027 roku. Przedstawiciele regionów praktyczne jednogłośnie krytycznie oceniają koncepcję jednego planu dla każdego kraju, który ma mieścić w sobie dotychczas dwie największe pozycje budżetowe: Politykę Spójności i Wspólną Politykę Rolną oraz kilka mniejszych programów. Może to doprowadzić do centralizacji Polityki Spójności na poziomie rządów krajowych i marginalizację roli regionów.

Uroczyste otwarcie ETRM miało miejsce 13 października w sali plenarnej Parlamentu Europejskiego w Brukseli z udziałem Przewodniczącej Parlamentu Roberty Metsoli, Przewodniczącej Europejskiego Komitetu Regionów Katy Tutto
i Wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Raffaele Fitto. Przedstawiono też nagrane wystąpienie Przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen. Podkreśliła ona rolę regionów i lokalnych społeczności oraz wskazała na nowy cel UE - dostępne mieszkalnictwo.

W swoich wystąpieniach mówcy wskazali na przełomowy moment w jakim znajduje się Unia Europejska. Wojna w Ukrainie, słabnąca konkurencyjność Europy wobec USA i Chin, energia i cele klimatyczne oraz kryzys mieszkaniowy to wielkie wyzwania, które mają znaczący wpływ na konstrukcję ram finansowych Unii na kolejną siedmiolatkę po 2027 roku. Przewodnicząca EKR Kata Tutto wyraziła duży krytycyzm wobec koncepcji planów partnerstwa krajowego i regionalnego, które tak naprawdę doprowadzą do recentralizacji Polityki Spójności na poziomie rządów krajowych i marginalizacji roli regionów. Otwarcie ETMR kończył panel poświęcony prawu do pobytu, czyli m. in. wspieraniu konkurencyjności tych obszarów, w których ludzie tam urodzeni chcieliby żyć, jednak wyjeżdżają w poszukiwaniu lepszych warunków pracy i życia.

Jedna z sesji została zorganizowana przez Cohesion Alliance grupującej ok. 140 regionów UE, w tym Województwo Lubuskie. W ramach tej inicjatywy przyjęto już kilka stanowisk ws. przyszłego budżetu Unii. W dyskusji uczestniczyła Przewodnicząca Komitetu Regionów Kata Tutto oraz szefowie innych europejskich organizacji grupujących samorządy. Wszyscy paneliści byli zgodni, że propozycja KE zakładająca utworzenie jednego wielkiego funduszu, w którym będzie zarówno Polityka Spójności jak i Wspólna Polityka Rolna oraz  realizacja wsparcia w oparciu o scentralizowany Plan Partnerstwa Krajowego i Regionalnego jest nie do przyjęcia. Regiony powinny walczyć o zmianę tej koncepcji także wobec polityków w swoich krajach.

Kilka sesji poświęconych było tak ważnemu dla naszego regionu tematowi współpracy transgranicznej. Reprezentująca Komisję Europejską i odpowiedzialna za Interrreg Simona Pohlova wskazała, że 10,8 mld euro na Interreg w przyszłych ramach finansowych to solidny budżet. Wprawdzie będzie obowiązywał jeden Interreg Single Plan ale z rozdziałami dla poszczególnych programów. Programy dalej będą miały własne Komitety Monitorujące

Dla polskich województw, w tym Lubuskiego, ważny był także inny temat wiodący -  prawo do pozostania odnoszący się w dużej mierze do zmian demograficznych. Na jednym z seminariów Marszałek Kujawsko-Pomorski Piotr Całbecki, przedstawiciele województw Małopolskiego, Łódzkiego oraz regionów hiszpańskich i włoskich przestawili dobre praktyki w swoich regionach dotyczące wyzwań demograficznych i przeciwdziałania depopulacji.

          Na tegorocznym Europejskim Tygodniu Regionów i Miast nasz region reprezentowali: Maciej Nowicki – Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli oraz Mariusz Kwiatkowski – Profesor UZ i Pełnomocnik Marszałka Województwa Lubuskiego przygotowujący Lubuski Plan Adaptacji Demograficznej.

Europejskie Dni Badań i Innowacji odbyły się w Brukseli  w dniach 16-17 września 2025 r. Była to już szósta edycja tego sztandarowego wydarzenia Komisji Europejskiej skupiająca decydentów, badaczy i liderów biznesu, aby kształtować europejski program badań naukowych i innowacji. Tegoroczne wydarzenie odbywało się w kluczowym momencie dla debat na temat kolejnego długoterminowego budżetu UE i innych ważnych dokumentów politycznych.

Program obejmował ponad 20 sesji m. in na temat strategii start-up i scale-up,  europejskiej strategii na rzecz nauk przyrodniczych, sztucznej inteligencji w nauce oraz europejskich ustaw o innowacjach i europejskiej przestrzeni badawczej.

Prelegentami byli czołowi reprezentanci instytucji UE, nauki i przemysłu. Jednymz nich była  Lucy Hawking – córka sławnego brytyjskiego fizyka Stephena Hawkinga. Jej prelekcja – Obce istoty, czarne dziury i podróże kosmiczne – nauka staje się ekscytująca, w której zachęcała młodzież do kariery naukowca spotkała się z wielkim zainteresowaniem
i aplauzem publiczności.

W maju br. Parlament Europejski uchwalił rozporządzenie ws. instrumentu rozwoju i wzrostu regionów granicznych Unii Europejskiej - BRIDGEforEU. Rozporządzenie to stwarza państwom członkowskim możliwość utworzenia transgranicznych punktów koordynacyjnych (zwanych dalej CBCP), które przyczyniłyby się do rozwiązania transgranicznych przeszkód prawnych i administracyjnych na granicach wewnętrznych Unii, a w konsekwencji do rozwoju regionów transgranicznych i wzmocnienia integracji europejskiej.

 

Kilka dni temu Komisja Europejska ogłosiła nabór na utworzenie pierwszych piętnastu CBCP. Beneficjentami mogą być podmioty prawne państw członkowskich UE, organizacje międzynarodowe czy partnerstwa transgraniczne. Ale muszą one otrzymać potwierdzenie odpowiedniego organu danego państwa, że są lub będą perspektywicznie takim transgranicznym punktem konsultacyjnym. Zakłada się, że w obecnym naborze z jednego kraju będzie tylko jeden beneficjent.

Budżet konkursu wynosi 1,8 mln euro, jeden podmiot może otrzymać do 120 tys. euro. Dofinasowanie wyniesie maksymalnie 90%. Kwalifikowalne są wszelkie działania związane z operacyjnym uruchomieniem CBCP, takie jak koszty osobowe, wynajem lub zakup nieruchomości, sprzętu lub systemów cyfrowych, wyposażenia biurowego; zlecanie badań i doradztwa w celu określenia modelu funkcjonowania CBCP; zakup materiałów biurowych; zakup usług projektowania i tworzenia stron internetowych; doradztwo prawne.

 

Termin składania wniosków upływa 13 listopada 2025 roku. Ogłoszenie o konkursie wraz niezbędnymi dokumentami znajduje się na portalu EU Funding & Tenders Portal na podstronie:

Tegoroczny Europejski Tydzień Regionów i Miast odbędzie się w Brukseli w dniach 13 – 15 października pod hasłem: „Wspólnie kształtujemy jutro”. Będzie to już 23. edycja tego największego corocznego wydarzenia unijnego poświęconego polityce regionalnej.

Organizatorami są Europejski Komitet Regionów i Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej. Zaplanowano ponad 200 wydarzeń, w tym debaty, warsztaty tematyczne i sesje interaktywne zorganizowane wokół następujących tematów na rok 2025:

Corocznie w Tygodniu Regionów i Miast bierze udział kilka tysięcy uczestników -przedstawiciele władz lokalnych, regionalnych i krajowych, instytucji UE, nauki, organizacji pozarządowych, biznesu i mediów.

Rejestracja została już otwarta i będzie trwać do 30 września. Na stronie internetowej wydarzenia można zapoznać się z programem i zapisać się na konkretne sesje:

 

W środę 16 lipca Komisja Europejska przedstawiła propozycję nowych Wieloletnich Ram Finansowych (WRF) Unii Europejskiej na lata 2028–2034. Wartość tego budżetu wynosi 2 biliony euro ( w cenach z 2025 roku to 1,8 bln euro), co oznacza znaczący wzrost w porównaniu z budżetem w wysokości 1,2 biliona euro na obecną siedmiolatkę 10231-2027.

Projekt zakłada zasadniczą przebudowę struktury budżetu wokół trzech głównych filarów:

Największą zmianą strukturalną jest połączenie dwóch dotąd największych funduszy budżetowych: Wspólnej Polityki Rolnej i funduszy spójności, na które przypada ponad 60% obecnego budżetu. Oba obszary zostaną ujęte wspólnie w ramach "partnerstw krajowych i regionalnych" o wartości 865 miliardów euro czyli mniej niż połowa budżetu.

Nowy Europejski Fundusz Konkurencyjności to drugi filar nowego budżetu, wyceniony aż na 410 miliardów euro. Ma on łączyć środki publiczne z kapitałem prywatnym, by zwiększyć skalę inwestycji.

Trzeci filar – Globalna Europa – przeznaczony jest na działania zewnętrzne. Kluczowym elementem jest tu 100 miliardów euro na odbudowę Ukrainy.

Oprócz trzech głównych filarów, projekt przewiduje 292 miliardów euro na pozostałe wydatki, w tym od 2028 roku na spłatę długu zaciągniętego w związku z pandemią. Szacunkowe roczne koszty obsługi wyniosą 25–30 miliardów euro.

Projekt rozporządzenia przewiduje utworzenie jednego planu dla każdego Państwa Członkowskiego - Plan Partnerstwa Krajowego i Regionalnego (PPKR). Będzie on obejmował Fundusze Strukturalne (EFRR i EFS), Fundusz Spójności, Instrumenty Wspólnej Polityki Rolnej oraz Rybołówstwa. Będzie też jeden plan dla Interregu z rozdziałami dla poszczególnych Instytucji Zarządzających. W ramach Polityki Spójności utrzymany ma być podział na regiony słabiej rozwinięte, przejściowe i lepiej rozwinięte. W całej Unii na regiony słabiej rozwinięte, do których zalicza się także województwo lubuskie, ma przypadać minimum 218 mld euro a na dopłaty bezpośrednie dla rolników – 300 mld euro.

Choć głównym źródłem finansowania pozostaną składki państw członkowskich, to Komisja proponuje wprowadzenie nowych unijnych podatków.

Mają one objąć m.in. odpady elektryczne, wyroby tytoniowe i zyski dużych przedsiębiorstw. Komisja zakłada, że spłata funduszu odbudowy powinna być finansowana z tzw. zasobów własnych. Wśród nich wymienia system handlu emisjami (ETS), cła oraz nowe podatki europejskie. Według wyliczeń Brukseli, takie rozwiązania mogłyby przynieść 58,2 miliardów euro rocznie.

Przedstawienie projektu rozpoczyna trudne, 2-letnie negocjacje między państwami członkowskimi, Parlamentem Europejskim i Komisją. Każdy kraj będzie walczył o środki. Płatnicy netto, tacy jak Niemcy, Holandia czy Szwecja, już zapowiadają, że nie zaakceptują tak dużego budżetu. Z kolei Parlament Europejski  chciałby jeszcze więcej pieniędzy na przyszłą siedmiolatkę. Regiony występują przeciw propozycji jednego planu dla danego kraju, a rolnicy już w dniu ogłoszenia WRF protestowali w Brukseli. Nie znamy jeszcze alokacji na poszczególne kraje. Prawdopodobnie Polska pozostanie największym beneficjentem unijnych środków. Budżet musi być przyjęty jednomyślnie przez wszystkie 27 kraje i zatwierdzony przez Parlament. W Brukseli przewiduje się, że będzie to jeszcze trudniejsze niż w poprzednich okresach.

Tysiące mieszkańców Brukseli – belgijska Polonia, rodowici Belgowie, urzędnicy europejscy z rodzinami – przybyli w sobotę, 28 czerwca, na Polski Dzień 2025 w Brukseli. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE, Ambasadę RP w Królestwie Belgii i Sztabki / Help Centre Belgien w partnerstwie z województwami i organizacjami polonijnymi. Sponsorami byli: Orlen, Allegro
i Polskie Linie Lotnicze LOT. Impreza trwała cały dzień – od godziny 10.00 do 22.00.

Biuro Współpracy Zagranicznej i EWT Urzędu Marszałkowskiego wraz z rodzinną firmą Biały Tulipan Rękodzieło z Zielonej Góry wystawiło lubuskie stoisko. Cieszyło się ono wielkim powodzeniem. Goście interesowali się naszym regionem, chętnie zaopatrywali się w materiały promujące województwo lubuskie. Wszyscy byli częstowani produktami regionalnymi: naturalnym sokiem jabłkowym oraz ciastkami piernikowymi własnego wyrobu państwa Doroty i Jerzego Krzywdy z Białego Tulipana. Dużym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty prowadzone przez Dorotę Krzywdę. Dzieci, młodzież, dorośli a nawet seniorzy malowali sobie emblematy zielonogórskich winogron na torbach ekologicznych.

Również inni polscy wystawcy, w tym w szczególności województwa, przygotowały liczne atrakcje. Były gry i zabawy dla dzieci, konkursy wiedzy o Polsce, pokazy akrobacji na rowerach, nauka Poloneza, występy teatralne, pokazy filmów i spotkania z autorami. Entuzjazm publiczności wzbudził występ zespołu Mazowsze tańczącego
i śpiewającego do muzyki Chopina, Wieniawskiego i Moniuszki. Również finałowy koncert Golec Orkiestry rozgrzał publiczność, która śpiewała hity wraz z braćmi Golec.

Na wielkiej scenie regiony promowały swoje atrakcje. Zastępczyni Dyrektora Biura Współpracy Zagranicznej Adriana Sarnecka i lubuski przedstawiciel  w Brukseli Maciej Nowicki opowiedzieli o walorach przyrodniczych i turystycznych regionu, a Dorota Krzywda przedstawiła firmę Biały Tulipan Rękodzieło i zaprosiła publiczność do naszego stoiska na warsztaty malowania toreb. Na ekranie puszczono film promujący Lubuskie.

Podczas Dnia Polskiego, w sąsiednim budynku muzeum samochodów Autoworld, odbyło się uroczyste przyjęcie z okazji Polskiego Dnia kończącego naszą Prezydencję w Unii Europejsiej. Na spotkaniu Minister ds. UE, a od niedawna również rzecznik rządu Adam Szłapka podsumował Prezydencję. Wskazał na jej sukcesy, przyjęte lub procedowane akty prawne i powiedział, że w przeciwieństwie do poprzedniej (węgierskiej), Polska rzeczywiście była liderem Unii Europejskiej w ostatnim półroczu.

Tegoroczny Europejski Tydzień Zrównoważonej Energii odbywał się w dniach 10 – 12 czerwca br. w Brukseli. Komisja Europejska zorganizowała szereg seminariów
i warsztatów z udziałem przedstawicieli sektora energii, instytucji europejskich, krajowych i lokalnych oraz ekspertów.

Z punktu widzenia województwa lubuskiego, w którym stawiamy na ekoenergetykę, jednym z ciekawszych było seminarium: Postępy w dziedzinie europejskich baterii: wnioski dotyczące zrównoważonego rozwoju na potrzeby transformacji ekologicznej.

Sesja poświęcona była europejskiemu sektorowi baterii jako uznanemu przykładowi zrównoważonej konkurencyjności. Omówiono wkład baterii w przyjęty w lutym unijny Pakt dla czystego przemysłu oraz podkreślono znaczenie badań i rozwoju. Teo Lombardo z Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) nakreślił kierunki rozwoju globalnego rynku baterii i omówił ich znaczenie dla Europy. Wskazał na słabość Europy w tym sektorze wobec konkurencji z Chin i Korei. Stefano Soro - kierownik wydziału ds. przemysłu o zerowej emisji netto, Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP Komisji Europejskiej przedstawił rolę Paktu dla czystego przemysłu we wspieraniu sektora baterii. Podczas panelu dyskusyjnego omówione zostały wyzwania i potrzeby inwestycyjne. Paneliści zgodzili się, że Europa może stać się konkurencyjna w produkcji baterii, ale wymaga to dostępu do materiałów, inicjatyw przemysłowych, innowacji i wsparcia finansowego. Beatrice Coda z DG RTD wskazała na powstałe niedawno partnerstwo BATT4EU w ramach programu Horyzont Europa, z którego już są realizowane projekty.

Inne seminaria w ramach Tygodnia energii dotyczyły m. in. polityki przemysłowej UE
i przejścia na czystą energię, roli energii jądrowej w zapewnieniu konkurencyjności UE i bezpieczeństwa dostaw oraz strategii i narzędzi na rzecz zrównoważonej energii.

W połowie maja Komisja Europejska ogłosiła kolejne nabory do Programu Horyzont Europa. Są wśród nich nabory dedykowane m. in. europejskim regionom na wsparcie ich innowacyjności.

Termin składania wniosków: 20.08.2025 r.; budżet - 12,8 mln €

Kwalifikowalne są m. in. działania mające na celu opracowanie regionalnych planów
i programów innowacji na rzecz budowania odporności na zmiany klimatu w oparciu o istniejące oceny trendów i prognozy dotyczące przyszłych zagrożeń związanych ze zmianami klimatu, a także działania mające na celu opracowanie planów inwestycyjnych, które pozwolą przekształcić te plany i programy w projekty gotowe do finansowania.

Termin składania wniosków: 15.10.2025 r.; budżet - 40 mln €.

Działanie to ma na celu stworzenie połączonych regionalnych dolin innowacji w całej Unii Europejskiej (UE), z udziałem regionów o niższych wynikach w zakresie innowacji, poprzez wykorzystanie regionalnych atutów i specjalizacji (określonych w strategiach inteligentnej specjalizacji), w celu wsparcia kluczowych priorytetów UE. Regiony reprezentowane przez organy krajowe lub regionalne, które złożyły wnioski w ramach niniejszego zaproszenia, zostaną uznane za „regionalne doliny innowacji”.

HORIZON-EIE-2025-02-CONNECT-01: Działania przygotowawcze do ustanowienia wspólnych programów między podmiotami ekosystemów innowacji

Termin składania wniosków: 15.10.2025 r.; budżet - 40 mln €.

Projekty umożliwią organom krajowym, regionalnym i/lub lokalnym odpowiedzialnym za politykę i programy w zakresie innowacji w państwach członkowskich, krajach stowarzyszonych i/lub ich regionach oraz innym podmiotom zajmującym się badaniami i innowacjami przygotowanie wspólnych wieloletnich programów i planów działania w celu wzmocnienia wydajności i potencjału ich ekosystemów innowacji, ich skutecznego połączenia i dostosowania do priorytetów na szczeblu UE, zgodnie z nową europejską agendą innowacji, aby wspólnie stawić czoła wyzwaniom na szczeblu UE, krajowym, regionalnym i lokalnym.

Szczegółowe informacje dotyczące naborów można znaleźć na portalu: https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/home

 

 

W połowie maja Komisja Europejska ogłosiła kolejne nabory do Programu Horyzont Europa. Są wśród nich nabory dedykowane m. in. europejskim regionomna wsparcie ich innowacyjności.

Termin składania wniosków: 20.08.2025 r.; budżet - 12,8 mln €

Kwalifikowalne są m. in. działania mające na celu opracowanie regionalnych planów
i programów innowacji na rzecz budowania odporności na zmiany klimatu w oparciu o istniejące oceny trendów i prognozy dotyczące przyszłych zagrożeń związanych ze zmianami klimatu, a także działania mające na celu opracowanie planów inwestycyjnych, które pozwolą przekształcić te plany i programy w projekty gotowe do finansowania.

Termin składania wniosków: 15.10.2025 r.; budżet - 40 mln €.

Działanie to ma na celu stworzenie połączonych regionalnych dolin innowacji w całej Unii Europejskiej (UE), z udziałem regionów o niższych wynikach w zakresie innowacji, poprzez wykorzystanie regionalnych atutów i specjalizacji (określonych w strategiach inteligentnej specjalizacji), w celu wsparcia kluczowych priorytetów UE. Regiony reprezentowane przez organy krajowe lub regionalne, które złożyły wnioski w ramach niniejszego zaproszenia, zostaną uznane za „regionalne doliny innowacji”.

HORIZON-EIE-2025-02-CONNECT-01: Działania przygotowawcze do ustanowienia wspólnych programów między podmiotami ekosystemów innowacji

Termin składania wniosków: 15.10.2025 r.; budżet - 40 mln €.

Projekty umożliwią organom krajowym, regionalnym i/lub lokalnym odpowiedzialnym za politykę i programy w zakresie innowacji w państwach członkowskich, krajach stowarzyszonych i/lub ich regionach oraz innym podmiotom zajmującym się badaniami i innowacjami przygotowanie wspólnych wieloletnich programów i planów działania w celu wzmocnienia wydajności i potencjału ich ekosystemów innowacji, ich skutecznego połączenia i dostosowania do priorytetów na szczeblu UE, zgodnie z nową europejską agendą innowacji^[1], aby wspólnie stawić czoła wyzwaniom na szczeblu UE, krajowym, regionalnym i lokalnym.

Szczegółowe informacje dotyczące naborów można znaleźć na portalu: https://ec.europa.eu/info/funding-tenders/opportunities/portal/screen/home