Instytucje i organy UE

Komisja przyjęła wczoraj komunikat w sprawie monitorowania unijnych systemów ruchu bezwizowego, rozpoczynając tym samym proces konsultacji. W komunikacie przeanalizowano funkcjonowanie unijnych systemów bezwizowych i określono główne wyzwania w zakresie nielegalnej migracji i bezpieczeństwa.

Mechanizm zawieszający zwolnienie z obowiązku wizowego został określony w art. 8 rozporządzenia wizowego. Jego głównym celem jest umożliwienie tymczasowego zawieszenia zwolnienia z obowiązku wizowego w przypadku nagłego i znacznego wzrostu ryzyka nielegalnej migracji lub zagrożenia dla bezpieczeństwa.

W piśmie do Rady Europejskiej z 20 marca 2023 r. przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zapowiedziała, że „Komisja wzmocni monitorowanie dostosowania polityki wizowej i przedstawi kompleksowe sprawozdanie torujące drogę do wniosku ustawodawczego zmieniającego mechanizm zawieszający zwolnienie z obowiązku wizowego”. Przedstawiony dziś komunikat to rozpoczęcie procesu konsultacji, umożliwiającego osiągnięcie tych celów.

Ruch bezwizowy przynosi znaczne korzyści gospodarcze, społeczne i kulturowe państwom członkowskim UE i państwom trzecim. Ostatnie lata pokazały jednak, że może on wiązać się z poważnymi wyzwaniami w zakresie migracji i bezpieczeństwa. Niewystarczające dostosowanie krajowych przepisów wizowych do polityki wizowej UE może sprawić, że kraj bezwizowy stanie się węzłem tranzytowym, umożliwiającym nielegalny wjazd do UE. Tak było w 2022 r. w przypadku Bałkanów Zachodnich, gdy na skutek bezwizowych wjazdów na to terytorium osób, które podlegają obowiązkowi wizowemu w UE, zwiększyła się liczba osób o nieuregulowanym statusie przybywających do UE. Kwestię tę udało się rozwiązać w wyniku natychmiastowych i szeroko zakrojonych kontaktów między Komisją a partnerami z Bałkanów Zachodnich, którzy poczynili znaczne postępy w dostosowywaniu swoich przepisów wizowych. W rezultacie spadła liczba osób o nieuregulowanym statusie przybywających do UE. Także i programy obywatelstwa dla inwestorów wdrażane przez państwa trzecie zwolnione z obowiązku wizowego stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa UE, w tym związane z infiltracją ze strony przestępczości zorganizowanej, praniem pieniędzy, uchylaniem się od opodatkowania i korupcją. Programy te umożliwiają obywatelom państw trzecich uzyskanie obywatelstwa państwa bezwizowego i bezwizowy wjazd na terytorium UE, z pominięciem unijnej procedury wydawania wiz krótkoterminowych.

W celu rozwiązania tych problemów i skutecznego zapobiegania zidentyfikowanym zagrożeniom należy ocenić i udoskonalić obowiązujące przepisy dotyczące monitorowania funkcjonowania systemów ruchu bezwizowego z państwami trzecimi oraz zawieszenia zwolnień z obowiązku wizowego.

Przedstawiony wczoraj przez Komisję komunikat zapoczątkowuje proces konsultacji z Parlamentem Europejskim i Radą w celu określenia najlepszych sposobów modernizacji unijnego mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego. Taka modernizacja mogłaby obejmować w szczególności:

    nowe podstawy zawieszenia w celu uwzględnienia nowych rodzajów ryzyka;

    dostosowanie progów uruchamiających mechanizm;

    uczynienie procedury zawieszenia bardziej skuteczną i elastyczną;

    wzmocnienie przepisów dotyczących monitorowania i sprawozdawczości.

 

Komisja omówi z Parlamentem Europejskim i Radą możliwości zwiększenia skuteczności narzędzi polityki wizowej, w tym modernizację mechanizmu zawieszającego zwolnienie z obowiązku wizowego.

W zależności od wyników tej dyskusji Komisja rozważy przedstawienie we wrześniu 2023 r. wniosku ustawodawczego zmieniającego mechanizm zawieszający zwolnienie z obowiązku wizowego. 

Systemem ruchu bezwizowego objętych jest obecnie 61 państw spoza UE. 25 państw zawarło z UE umowy o zniesieniu wiz, a 8 otrzymało zwolnienie z obowiązku wizowego w wyniku pomyślnego zakończenia dialogu w sprawie liberalizacji reżimu wizowego (Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia Północna, Serbia, Gruzja, Mołdawia i Ukraina). Pozostałe państwa uzyskały zwolnienie z obowiązku wizowego w ramach pierwszej harmonizacji przepisów UE (rozporządzenie Rady (WE) nr 539/2001). Ponadto 19 kwietnia 2023 r., w następstwie pomyślnego zakończenia dialogu w sprawie liberalizacji reżimu wizowego, Rada i Parlament Europejski zgodziły się na zwolnienie Kosowa z obowiązku wizowego, które to zwolnienie wejdzie w życie najpóźniej z dniem 1 stycznia 2024 r.

Źródło: Komisja Europejska.

Nawiązując do orędzia o stanie Unii, które we wrześniu ubiegłego roku wygłosiła przewodnicząca Ursula von der Leyen, komisarz ds. zarządzania kryzysowego Janez Lenarčič zapowiedział dziś, podczas przemowy z okazji 10. rocznicy ustanowienia unijnego Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego, że w ramach przygotowań do tegorocznego sezonu pożarowego podwojona zostanie flota rescEU służąca do gaszenia pożarów lasów z powietrza.

    Rezerwa rescEU przeznaczona do gaszenia pożarów z powietrza obejmuje 24 samoloty i 4 śmigłowce z 10 państw członkowskich:

        dwa średniej wielkości wodnosamoloty z Chorwacji

        dwa lekkie samoloty z Cypru

        dwa śmigłowce z Czech

        dwa średniej wielkości wodnosamoloty i jeden śmigłowiec z Francji

        dwa lekkie samoloty z Niemiec

        dwa średniej wielkości wodnosamoloty, dwa lekkie samoloty i jeden śmigłowiec z Grecji

        dwa średniej wielkości wodnosamoloty i dwa lekkie samoloty z Włoch

        dwa lekkie samoloty z Portugalii

        dwa średniej wielkości wodnosamoloty z Hiszpanii

        cztery lekkie samoloty ze Szwecji.

    Ponadto prawie 450 strażaków z Austrii, Bułgarii, Finlandii, Francji, Niemiec, Łotwy, Malty, Polski, Rumunii, Słowacji i Słowenii zostanie wstępnie rozmieszczonych na terenie Francji, Grecji i Portugalii.

W odpowiedzi na apele ministrów UE i Parlamentu Europejskiego, w 2022 r. Komisja opracowała również plan działania na rzecz zapobiegania pożarom lasów. Plan ten koncentruje się na trzech celach. Są to: 1) zwiększenie zdolności administracyjnych 2) poszerzenie wiedzy 3) zwiększenie inwestycji w zapobieganie pożarom lasów.

W ramach wspomnianego planu działania UE wprowadza dziś nową metodykę wzajemnej oceny w odniesieniu do pożarów lasów. To nowe narzędzie pomoże krajom ocenić ich zdolności w zakresie zapobiegania pożarom i przygotowania się na nie, a także wesprze wymianę dobrych praktyk między krajami europejskimi w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności.

Co więcej, w ramach Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego powstaje obecnie zespół wsparcia w dziedzinie ochrony przed pożarami lasów. Ma on monitorować i analizować sytuację pożarową w czasie niemal rzeczywistym od połowy czerwca do połowy września.

Działania w zakresie zapobiegania pożarom lasów, zapewniania gotowości i reagowania na nie idą w parze z ochroną życia, źródeł utrzymania i środowiska. Dlatego też ważne jest, by mieć do dyspozycji doświadczonych ekspertów ds. pożarów lasów, dobrze wyszkolonych strażaków, technologie informacyjne i wystarczające środki reagowania na konkretne sytuacje.

UE zapewnia skoordynowane podejście do zapobiegania pożarom lasów, utrzymania gotowości i reagowania na nie w sytuacji, gdy dany kraj nie może sobie samodzielnie poradzić. Jeżeli pożar jest na tak dużą skalę, że możliwości reagowania kraju są niewystarczające, może on zwrócić się o pomoc za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. Jak tylko uruchomiony zostanie wspomniany wyżej mechanizm, Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego będzie koordynować i finansować pomoc udostępnianą za pośrednictwem spontanicznych ofert przez państwa członkowskie UE i dziewięć innych państw uczestniczących. Oprócz tego UE stworzyła europejską pulę ochrony ludności, aby dysponować wystarczającą ilością łatwo dostępnych zdolności w zakresie ochrony ludności, które umożliwiają silniejszą i spójną wspólną reakcję. Jeśli sytuacja kryzysowa będzie wymagać dodatkowej, ratującej życie pomocy, do akcji wkroczy rezerwa pożarnicza w ramach rescEU, by zapewnić dodatkowe zdolności do stawiania czoła katastrofom w Europie. Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego monitoruje również aktywność pożarów lasów przy wsparciu ze strony systemów wczesnego ostrzegania, takich jak europejski system informacji o pożarach lasów, podczas gdy unijna usługa mapowania satelitarnego sytuacji kryzysowych oferowana w ramach programu Copernicus wspiera działania, dostarczając szczegółowych informacji z przestrzeni kosmicznej. 

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska, działając wraz z państwami członkowskimi i w ich imieniu za pośrednictwem Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia, oraz podmioty opracowujące szczepionki BioNTech-Pfizer, osiągnęły 26.05.2023 r. porozumienie w sprawie lepszego uwzględnienia oceny państw członkowskich dotyczącej zmieniających się potrzeb w zakresie szczepionek przeciwko COVID-19. Zmiana obowiązującej umowy na dostawy szczepionek uwzględnia poprawę sytuacji epidemiologicznej, a jednocześnie zapewnia dostęp do najnowszej dostępnej wersji szczepionki, jeżeli w przyszłości pojawią się warianty COVID-19 budzące obawy.

Zapowiedziane dziś porozumienie wprowadziło następujące zmiany do obowiązującej umowy:

    zmniejszenie ilości dawek zakupionych przez państwa członkowskie w ramach umowy. Po uiszczeniu opłaty pierwotnie zakontraktowane dawki zostaną przekształcone w zamówienia opcjonalne.

    przedłużenie okresu, w którym państwa członkowskie będą mogły odebrać dostawy szczepionek – dotychczas do 4 lat

    możliwość dalszego dostępu do dodatkowych dawek do pierwotnie zakontraktowanej ilości do końca okresu obowiązywania umowy w celu zaspokojenia potrzeb w przypadku wzrostu liczby przypadków zachorowań i pogorszenia się sytuacji epidemiologicznej

    stały dostęp do szczepionek dostosowanych do nowych wariantów natychmiast po zatwierdzeniu przez organy regulacyjne.

Zmianę wprowadzono w wyniku negocjacji między podmiotami opracowującymi szczepionki, państwami członkowskimi i Komisją w celu lepszego dostosowania do strategii dotyczącej szczepień i zmieniających się potrzeb w zakresie zdrowia publicznego w państwach członkowskich.

Od 2020 r. i zgodnie z naszą unijną strategią dotyczącą szczepionek Unia Europejska zainwestowała znaczne środki w globalną produkcję szczepionek przeciwko COVID-19. Kluczowe znaczenie miało uzyskanie dostępu do szczepionek jak najwcześniej i w odpowiedniej ilości. Wymagało to znacznych inwestycji jeszcze zanim było wiadomo, czy dana szczepionka okaże się skuteczna.

Realizacja unijnej strategii dotyczącej szczepionek przekroczyła wszystkie oczekiwania:  państwa członkowskie uzyskały dostęp do bezpiecznych i skutecznych szczepionek z szerokiego wachlarza różnych technologii i w odpowiedniej ilości. Dzięki temu obywatelom UE zaproponowano szczepienia pierwotne i przypominające, które ratują życie i łagodzą wpływ pandemii na życie społeczne i gospodarcze.

Ponadto wiele z tych szczepionek wykorzystano w ramach globalnych działań na rzecz walki z pandemią. Państwa członkowskie podzieliły się 526 mln dawek, z czego około 494,4 mln dostarczono już krajom potrzebującym.

Jednocześnie państwa członkowskie muszą nadal zapewniać sobie strategiczne zapasy szczepionek, których potrzebują, aby chronić wrażliwe grupy ludności i radzić sobie z potencjalną ewolucją epidemiologiczną wirusa COVID-19.

Komisja, państwa członkowskie i BioNTech-Pfizer podpisały wcześniej zmiany do umowy, które dostosowały harmonogramy dostaw do potrzeb państw członkowskich i ustanowiły centralny magazyn zwiększający możliwości magazynowe państw członkowskich.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja przedstawia dziś wytyczne dla państw członkowskich w ramach wiosennego pakietu europejskiego semestru 2023. Mają one służyć budowaniu solidnej, przyszłościowej gospodarki, która zapewnia konkurencyjność i długoterminowy dobrobyt dla wszystkich w trudnej sytuacji geopolitycznej. Do tego konieczne jest zintegrowane podejście we wszystkich obszarach polityki: promowanie zrównoważenia środowiskowego, wydajności, sprawiedliwości i stabilności makroekonomicznej. W tym celu europejski semestr zapewnia ramy koordynacji polityki, obejmujące wdrażanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) i programów polityki spójności. Cykl europejskiego semestru dostarcza też aktualne informacje na temat postępów w osiąganiu celów zrównoważonego rozwoju we wszystkich państwach członkowskich.

Niższe ceny energii, mniej utrudnień w dostawach i silny rynek pracy przyczyniły się do umiarkowanego wzrostu w pierwszym kwartale 2023 r. i rozwiały obawy przed recesją. Jednocześnie, choć inflacja zmniejsza się, inflacja bazowa utrzymuje się na stałym poziomie, co powoduje dalsze zaostrzenie warunków finansowych. 

Według prognozy gospodarczej z wiosny 2023 r. gospodarka unijna wzrośnie w tym roku o 1.0 proc., a w roku 2024 – o 1,7 proc. Inflacja w UE ma wynieść 6,7 proc. w 2023 r. i 3,1 proc. w 2024 r.

Zgodnie z przewidywaniami w tym roku wzrost zatrudnienia wyniesie 0,5 proc., a następnie nieznacznie spadnie do 0,4 proc. w 2024 r. Oczekuje się, że stopa bezrobocia utrzyma się na poziomie nieco powyżej 6 proc.

Po dwóch latach od uruchomienia RRF, który stanowi zasadniczy element planu odbudowy dla Europy NextGenerationEU o budżecie 800 mld euro, Instrument ten w dalszym ciągu służy przyspieszeniu sprawiedliwej i sprzyjającej włączeniu społecznemu zielonej i cyfrowej transformacji w każdym państwie członkowskim, wzmacniając przy tym odporność UE jako całości. Europejski semestr uwzględnia wdrażanie RRF i programów polityki spójności w sposób komplementarny i zapewnia państwom członkowskim wytyczne dotyczące najważniejszych wyzwań gospodarczych i społecznych.

Po przyjęciu wszystkich planów odbudowy i zwiększania odporności oraz rozpatrzeniu 24 wniosków o płatność Komisja wypłaciła dotychczas ponad 152 mld euro w ramach RRF na rzecz pomyślnej realizacji kluczowych reform i inwestycji. Państwa członkowskie powinny utrzymać tempo realizacji swoich planów i przystąpić do szybkiego wdrożenia programów polityki spójności. Państwa członkowskie powinny kontynuować działania na rzecz dekarbonizacji unijnej gospodarki i bazy przemysłowej, zająć się problemem niedoboru pracowników i kwalifikacji oraz niedopasowania umiejętności do potrzeb rynku pracy, wspierać tworzenie dobrej jakości miejsc pracy, zwiększać skalę badań naukowych i innowacji oraz tworzyć warunki dla zapewnienia długoterminowego dobrobytu, konkurencyjności, sprawiedliwości i odporności UE. Włączenie rozdziałów dotyczących REPowerEU do planów państw, co pociągnie za sobą dodatkowe środki finansowe, przyczyni się do rozwiązania problemów w zakresie bezpieczeństwa energetycznego oraz do przyspieszenia przejścia na czystą energię i gospodarkę neutralną dla klimatu.

Sprawozdania krajowe z 2023 r. zawierają podsumowanie specyficznych wyzwań społeczno-ekonomicznych w każdym państwie członkowskim, w tym kwestie związane z dwojaką transformacją – zieloną i cyfrową oraz konkurencyjnością, a także pokazują, na ile te problemy zostały ujęte w planach odbudowy i zwiększania odporności państw. Komisja przedstawia propozycję zaleceń dla poszczególnych krajów, zawierających wytyczne dla państw członkowskich dotyczące najważniejszych wyzwań gospodarczych i społecznych, które w planach odbudowy i zwiększania odporności uwzględniono jedynie częściowo lub których nie uwzględniono w ogóle. Zalecenia te pomogą też w realizacji planu przemysłowego Zielonego Ładu.

Zalecenia dla poszczególnych krajów obejmują cztery części:

    zalecenie dotyczące polityki fiskalnej, w tym, w stosownych przypadkach, fiskalnych reform strukturalnych;

    zalecenie kontynuacji lub przyspieszenia realizacji krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, w tym ich nowelizacji i włączenia do nich rozdziałów REPowerEU, z uwzględnieniem potencjalnych, specyficznych dla każdego państwa zagrożeń dla realizacji tych planów, a także zalecenie szybkiego wdrożenia przyjętych programów polityki spójności;

    zaktualizowane i bardziej szczegółowe zalecenie dotyczące polityki energetycznej, zgodnie z celami REPowerEU; a także,

    w stosownych przypadkach, dodatkowe zalecenie w sprawie dotychczasowych lub nowo pojawiających się wyzwań strukturalnych.

Na zakończenie okresu, w którym obowiązywała ogólna klauzula wyjścia, Komisja ponownie przedstawia ilościowe i zróżnicowane w zależności od państwa zalecenia dotyczące polityki fiskalnej.

    Państwa członkowskie, które osiągnęły swój średniookresowy cel budżetowy (cel budżetowy wyznaczony dla każdego kraju w ramach paktu stabilności i wzrostu), na podstawie prognozy z wiosny 2023 r., są proszone o utrzymanie stabilnej sytuacji fiskalnej w 2024 r.

    Wszystkim pozostałym państwom członkowskim zaleca się zapewnienie rozważnej polityki fiskalnej, w szczególności przez ograniczenie nominalnego wzrostu wydatków pierwotnych netto finansowanych ze środków krajowych w 2024 r.

    Wszystkie państwa członkowskie powinny chronić inwestycje publiczne finansowane ze środków krajowych i zapewniać skuteczną absorpcję dotacji w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz innych funduszy UE, w szczególności na rzecz zielonej i cyfrowej transformacji.

    Wszystkie państwa członkowskie powinny do końca 2023 r. wycofać obowiązujące środki wsparcia w dziedzinie energii. Gdyby ponowne podwyżki cen energii wymagały wdrożenia środków wsparcia, należy zapewnić, aby były one ukierunkowane na ochronę gospodarstw domowych i przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji oraz aby były możliwe do udźwignięcia przez budżet i zapewniały zachęty do oszczędzania energii.

    W okresie po 2024 r. państwa członkowskie powinny kontynuować realizację średniookresowej strategii fiskalnej polegającej na stopniowej i zrównoważonej konsolidacji, w połączeniu z inwestycjami i reformami prowadzącymi do wyższego zrównoważonego wzrostu gospodarczego, aby osiągnąć ostrożną sytuację fiskalną w średnim okresie.

Komisja przyjęła sprawozdanie na podstawie art. 126 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) dotyczące 16 państw członkowskich: Belgii, Bułgarii, Czech, Niemiec, Estonii, Hiszpanii, Francji, Włoch, Łotwy, Węgier, Malty, Austrii, Polski, Słowenii, Słowacji i Finlandii. Celem sprawozdania jest ocena przestrzegania przez państwa członkowskie kryteriów deficytu i długu określonych w Traktacie.

Stwierdzono, że kryterium deficytu nie spełniły: Belgia, Bułgaria, Czechy, Niemcy, Estonia, Hiszpania, Francja, Włochy, Łotwa, Węgry, Malta, Polska, Słowenia i Słowacja.

 

Biorąc pod uwagę wszystkie istotne czynniki, uznano, że kryterium długu nie spełniły: Francja, Włochy i Finlandia. Komisja uważa jednak, że w obecnych warunkach ekonomicznych przestrzeganie wartości odniesienia dotyczącej redukcji długu nie jest uzasadnione.

Komisja zaproponuje Radzie wszczęcie procedur nadmiernego deficytu opartych na kryterium deficytu wiosną 2024 r. na podstawie danych dotyczących wyników budżetu za 2023 r.

Komisja oceniła występowanie zakłóceń równowagi makroekonomicznej w 17 państwach członkowskich wybranych do szczegółowej oceny sytuacji w sprawozdaniu przedłożonym w ramach mechanizmu ostrzegania na 2023 r.

    Na Cyprze notuje się zakłócenia równowagi, które do 2022 r. były nadmierne, teraz jednak podatności na zagrożenia związane z zadłużeniem prywatnym, publicznym i zewnętrznym maleją, choć wciąż budzą obawy.

    Na Węgrzech obecnie stwierdza się występowanie zakłóceń równowagi. Istnieje ryzyko pogorszenia sytuacji i zakłócenia te w przyszłości mogą stać się nadmierne, jeżeli w trybie pilnym nie zostaną podjęte działania w ramach polityki.

    Niemcy, Hiszpania, Francja, Holandia, Portugalia, Rumunia i Szwecja nadal odnotowują zakłócenia równowagi.

Spośród tych państw w Rumunii istnieje ryzyko pogorszenia sytuacji, co grozi wystąpieniem nadmiernych zakłóceń, jeżeli nie zostaną podjęte pilne działania w ramach polityki. Z drugiej strony maleją podatności na zagrożenia w Niemczech, Hiszpanii, Francji i Portugalii, do tego stopnia, że kontynuacja tych trendów w przyszłym roku może być podstawą do wydania decyzji stwierdzającej brak zakłóceń równowagi.

    W Grecji i Włoszech nadal występują nadmierne zakłócenia równowagi, ale podatności na zagrożenia wydają się zmniejszać, między innymi dzięki postępom polityki.

    W przypadku Czech, Estonii, Łotwy, Litwy, Luksemburga i Słowacji nie stwierdza się występowania zakłóceń równowagi, ponieważ ogólnie podatności na zagrożenia wydają się być obecnie ograniczone.

Nadzór po zakończeniu programu ma za zadanie ocenę sytuacji gospodarczej, fiskalnej i finansowej państw członkowskich, które skorzystały z programów pomocy finansowej w celu zapewnienia ich zdolności spłaty zadłużenia. W sprawozdaniach z nadzoru po zakończeniu programu dotyczących Irlandii, Grecji, Hiszpanii, Cypru i Portugalii stwierdzono, że wszystkie pięć państw członkowskich zachowuje zdolność do spłaty swojego zadłużenia.

Komisja proponuje również wytyczne dotyczące polityki zatrudnienia państw członkowskich w 2023 r. Określa w nich wspólne priorytety, które pomagają kształtować krajową politykę zatrudnienia i politykę społeczną w taki sposób, aby stawały się one bardziej sprawiedliwe i bardziej sprzyjały włączeniu społecznemu. Obecne wytyczne, przyjęte w listopadzie 2022 r., uwzględniają już sytuację po pandemii COVID-19 oraz rosyjską wojnę napastniczą przeciwko Ukrainie. Z tego względu Komisja proponuje przeniesienie obecnych wytycznych dotyczących zatrudnienia na 2023 r.

Dodatkowo w wytycznych uwzględniono niedawne inicjatywy polityczne. Wytyczne odnoszą się również do Europejskiego Roku Umiejętności, który nadaje nowy impuls pozwalający zaangażować partnerów i zmobilizować środki finansowe w celu rozwiązania problemu niedoboru pracowników i kwalifikacji. Komisja podkreśla także znaczenie monitorowania postępów w osiąganiu głównych celów UE na 2030 r. oraz celów krajowych w dziedzinie zatrudnienia, umiejętności i ograniczania ubóstwa.

Źródło: Komisja Europejska.

Eurostat, urząd statystyczny Unii Europejskiej, opublikował dzisiaj „Sustainable development in the European Union –monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context, 2023 edition” [Zrównoważony rozwój w Unii Europejskiej – sprawozdanie monitorujące z postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w kontekście UE - wydanie z 2023 r.]. Sprawozdanie jest publikowane wraz z wiosennym pakietem europejskiego semestru, aby zwiększyć jego znaczenie dla polityki i w ten sposób zrealizować zobowiązanie obecnej Komisji do włączenia celów zrównoważonego rozwoju do europejskiego semestru, które zostało powierzone komisarzowi Paolo Gentiloniemu.

Sprawozdanie pokazuje, że w ciągu ostatnich pięciu lat UE poczyniła postępy w realizacji większości celów, zgodnie z priorytetami Komisji w kluczowych obszarach polityki takich jak Europejski Zielony Ład, 8. unijny program działań w zakresie środowiska i Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych. Dane pokazują, że UE poczyniła duże postępy w realizacji wielu celów społeczno-gospodarczych, natomiast w dziedzinie środowiska oczekuje się dalszych postępów w miarę wdrażania przez państwa członkowskie ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ładu.

Po raz pierwszy w sprawozdaniu przeanalizowano krótkoterminowy wpływ obecnych kryzysów na cele zrównoważonego rozwoju. Uwzględniono przy tym również kryzys energetyczny w kontekście wojny Rosji przeciwko Ukrainie oraz wstrząsy wtórne po pandemii. Sprawozdanie zawiera ponadto rozdział z dogłębniejszą analizą skutków ubocznych konsumpcji w UE dla pozostałych części świata.

Ze sprawozdania wynika, że w ciągu ostatnich pięciu lat UE poczyniła znaczne postępy w realizacji trzech celów zrównoważonego rozwoju, a umiarkowane w przypadku większości pozostałych. W szczególności:

    Największe postępy UE poczyniła, jeśli chodzi o promowanie wzrostu gospodarczego i godnej pracy (cel 8). W 2022 r. wskaźnik zatrudnienia w UE osiągnął nowy rekordowo wysoki poziom 74,6 proc., podczas gdy stopa bezrobocia długotrwałego w UE spadła do najniższego w historii poziomu.

    Poczyniono również znaczne postępy w ograniczeniu ubóstwa (cel 1) i poprawie równouprawnienia płci (cel 5). Odsetek osób przeciążonych wydatkami mieszkaniowymi zmniejszył się od 2015 r., a wynagrodzenie za godzinę pracy w przypadku kobiet dorównuje wynagrodzeniu mężczyzn.

    Znaczne postępy poczyniono również w zmniejszeniu nierówności (cel 10), zapewnieniu dobrej jakości edukacji (cel 4), a także we wspieraniu pokoju i bezpieczeństwa osobistego na terytorium UE oraz w poprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości i zaufania do instytucji (cel 16). Różnice w dochodach między zamożniejszymi i uboższymi grupami ludności zmniejszyły się, a UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia celu, którego założeniem jest zwiększenie do 45 proc. odsetka osób z wykształceniem wyższym. W ciągu ostatnich kilku lat życie w UE stało się bezpieczniejsze, ponieważ liczba zgonów w wyniku zabójstw lub napadów oraz postrzegane występowanie przestępstw, przemocy i wandalizmu w europejskim regionie znacznie spadło. Co więcej, pomimo komplikacji spowodowanych pandemią COVID-19 UE poczyniła zadowalające postępy w realizacji celów dotyczących zdrowia i dobrostanu (cel 3) oraz innowacji i infrastruktury (cel 9).

    Jeśli chodzi o tendencje w obszarach odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji (cel 12), zrównoważonych miast i społeczności (cel 11), życia pod wodą (cel 14), „zero głodu” (cel 2), czystej wody i urządzeń sanitarnych (cel 6) oraz przystępnej cenowo i czystej energii (cel 7), postępy były umiarkowane.

    Większych postępów oczekuje się w przypadku trzech celów – działania w dziedzinie klimatu (cel 13), życie na lądzie (cel 15) i partnerstwa globalne (cel 17) – ponieważ państwa członkowskie UE powinny realizować ambitniejsze cele środowiskowe określone na szczeblu unijnym. Jeśli chodzi o działania w dziedzinie klimatu (cel 13), UE wyznaczyła bardzo ambitne i bezprecedensowe cele klimatyczne na 2030 r., które w porównaniu z dotychczasowymi tendencjami będą wymagać wzmożonych wysiłków. W związku z tymi dodatkowymi wysiłkami UE przyjęła już środki z zakresu polityki, zwłaszcza za pośrednictwem pakietu „Gotowi na 55”; m.in. dokonała przeglądu unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i przedłożyła rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, w którym wyznaczono państwom członkowskim wiążące roczne limity emisyjne. Również w dziedzinie energii UE wyznaczyła ambitniejsze cele na 2030 r. Tym samym w nadchodzących latach w dziedzinie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych także widoczne powinny być w UE większe postępy. W kwestii życia na lądzie (cel 15), pomimo faktu, że powierzchnia lądowych obszarów chronionych wzrosła od 2013 r., UE nadal odnotowuje stały spadek liczebności populacji pospolitych gatunków ptaków oraz motyli łąkowych. Dodatkowe wysiłki niezbędne do odwrócenia degradacji ekosystemów przewidziano w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, w uruchomionej w tym roku strategii leśnej UE 2030 oraz w unijnej strategii ochrony gleb, w której wyznaczono cel na 2030 r. dotyczący odtwarzania zdegradowanych gruntów i gleb oraz zwalczania pustynnienia. Jeśli chodzi o partnerstwa w związku z realizacją celu 17, tendencja częściowo odzwierciedla skutki cykliczne, a zwłaszcza wzrost długu publicznego wynikający z kryzysu związanego z COVID-19.

Cele zrównoważonego rozwoju od dłuższego czasu są centralnym elementem europejskiego procesu kształtowania polityki, są silnie zakorzenione w traktatach europejskich i uwzględnianie w kluczowych projektach, politykach i inicjatywach sektorowych Komisji Ursuli von der Leyen. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i jej 17 celów zrównoważonego rozwoju przyjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) we wrześniu 2015 r. nadały nowy impuls ogólnoświatowym wysiłkom zmierzającym do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. UE w pełni zobowiązała się do realizacji Agendy 2030, jak określono w dokumencie roboczym służb Komisji pt. „Europejski Zielony Ład” oraz w dokumencie roboczym służb Komisji pt. „Realizacja celów zrównoważonego rozwoju ONZ – podejście kompleksowe”.

Dzisiejsza publikacja jest siódmym z serii corocznych sprawozdań monitorujących zainicjowanych przez Eurostat w 2017 r. Sprawozdanie to opiera się na zestawie wskaźników UE dotyczących celów zrównoważonego rozwoju, opracowanym w celu monitorowania postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w kontekście UE. Celem sprawozdania monitorującego jest przedstawienie obiektywnej oceny tego, czy UE – zgodnie z wybranymi wskaźnikami – poczyniła postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w ciągu ostatnich pięciu i 15 lat.

Tendencje wskaźników ocenia się na podstawie ich średniej rocznej stopy wzrostu w ciągu ostatnich pięciu lat. W przypadku 22 wskaźników zawierających ilościowe cele UE ocenia się postępy w realizacji tych celów. Cele te dotyczą głównie zmiany klimatu, różnorodności biologicznej, Europejskiego filaru praw socjalnych, zużycia energii i edukacji. Wszystkie pozostałe wskaźniki ocenia się zgodnie z kierunkiem i prędkością zmian.

Źródło: Komisja Europejska.

Pierwszego dnia sesji posłowie debatowali nad stanowiskiem ws. nowego prawa, którego celem jest ograniczenie emisji metanu z sektora energetycznego. Tekst wzmacnia zobowiązania do wykrywania i naprawy wycieków metanu, a posłowie chcą, aby importowany węgiel i gaz były objęte nową legislacją od 2026 roku. W poniedziałek posłowie omówili także projekt rezolucji, w której wzywa się do zwiększenia funduszy na unijny program „Owoce, warzywa i mleko w szkole” oraz na dystrybucję nieprzetworzonych, ekologicznych i lokalnych produktów. Pierwszego dnia sesji posłowie omówili również sprawozdanie posła Adama BIELANA w sprawie strategii normalizacji dla jednolitego rynku.

We wtorek 9 maja w godzinach 10.30-12.00 kanclerz Niemiec Olaf Scholz przedstawił posłom do PE swoje przemyślenia na temat przyszłości UE i wyzwań stojących przed Europą. Była to już dziesiąta debata z cyklu „Oto Europa”, która odbyła się w Parlamencie Europejskim. Drugiego dnia sesji odbyły się głosowania nad sprawozdaniami posłów Joachima BRUDZIŃSKIEGO oraz Ryszarda CZARNECKIEGO w sprawie absolutorium z wykonania budżetów wspólnych przedsięwzięć UE za rok budżetowy 2021. We wtorek odbyła się także debata nad przystąpieniem UE do konwencji stambulskiej o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet. Opinia Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 października 2021 roku potwierdziła, że UE może ratyfikować konwencję stambulską nawet przy braku jednomyślności. Rada zwróciła się do Parlamentu o zgodę na zakończenie tego procesu. Posłowie będą także głosować nad zawieszeniem na kolejny rok ceł importowych UE na ukraińskie produkty rolne, aby wesprzeć gospodarkę Ukrainy oraz debatować nad wpływem tego importu na ceny w UE. Obecne instrumenty wygasną 5 czerwca 2023 roku. Zgodnie z nowym wnioskiem zawieszenie ceł importowych, ceł antydumpingowych i środków ochronnych na ukraiński eksport do UE zostanie przedłużone o kolejny rok, w związku z wojną wywołaną przez Rosję, która utrudnia Ukrainie handel z resztą świata. We wtorek posłowie przyjęli także stanowisko negocjacyjne w sprawie przepisów, mających poprawić oznakowanie produktów, wydłużyć ich trwałość i położyć kres wprowadzającym w błąd oświadczeniom. Projekt przygotowany przez parlamentarną komisję ds. rynku wewnętrznego zakazuje używania pseudoekologicznego marketingu, opartego na ogólnych informacjach, takich jak „przyjazny dla środowiska”, „naturalny”, „biodegradowalny”, „neutralny dla klimatu” czy „eko”, jeśli nie są one poparte szczegółowymi dowodami.

W środę posłowie będą debatować nad udziałem rolników w zielonej transformacji oraz nad tym, jak skuteczniej pomóc sektorowi rolnemu. Podczas debaty z Komisją i szwedzką Prezydencją, posłowie prawdopodobnie podkreślą potrzebę wsparcia unijnych rolników w dostosowaniu się do bardziej ekologicznych praktyk rolniczych i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Europie. Trzeciego dnia sesji, podczas uroczystego posiedzenia w Parlamencie Europejskim wystąpi prezydent Portugalii Marcelo Rebelo de Sousa. Posłowie omówią również przypadki łamania praw człowieka, zasad demokracji i państwa prawa na świecie.

W ostatnim dniu sesji plenarnej posłowie omówą europejską inicjatywę obywatelską „Nie dla obcinania płetw rekinom i handlu nimi” oraz kwestię ochrony i odbudowy ekosystemów morskich w celu zapewnienia zrównoważonego i odpornego rybołówstwa.

 

Źródło: Parlament Europejski.

Europejski Komitet Regionów (KR) jest organem doradczym - unijnym zgromadzeniem 353 przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych z 28 krajów członkowskich. Podobnie jak Posłowie do Parlamentu Europejskiego członkowie KR dobierają się w grupy – frakcje według poglądów politycznych a nie w grupy narodowe.

 

Zadaniem Europejskiego Komitetu Regionów jest wypowiadanie się na temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej i regionalnej. Komitet sporządza w tym celu sprawozdania („opinie”) dotyczące wniosków legislacyjnych Komisji. Traktat Lizboński zobowiązał Komisję, Radę i Parlament do zasięgania opinii Europejskiego Komitetu Regionów przed przyjęciem decyzji UE w sprawach takich jak: spójność gospodarcza i społeczna, transeuropejskie sieci infrastruktury, zdrowie, edukacja i kultura, zatrudnienie, środowisko, szkolenia zawodowe, transport, ochrona ludności, zmiana klimatu, energia, usługi świadczone w interesie ogólnym – bowiem wszystkie dotyczących samorządów lokalnych i regionalnych. Komisja, Rada i Parlament mogą również zwracać się o jego opinię w dowolnej sprawie. Ze swojej strony, Komitet może też z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

 

Co roku Europejski Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych, podczas których wyznacza ogólne wytyczne swej polityki oraz przyjmuje opinie. Członkowie Komitetu przypisani są do wyspecjalizowanych komisji, których zadaniem jest przygotowywanie sesji plenarnych. W Komitecie działa sześć takich komisji:

Ponadto działają również dwie komisje zajmujące się sprawami finansowymi i administracyjnymi:

Polska ma w Europejskim Komitecie Regionów 21 reprezentantów: marszałków województw, prezydentów miast, burmistrzów, wójtów itd. Członkiem Komitetu Regionów z obszaru Województwa Lubuskiego jest burmistrz Kostrzyna n. Odrą: Andrzej Kunt (członek -zastępca). 

 

Strona internetowa Europejskiego Komitetu Regionów: www.cor.europa.eu