Aktualności

Komisja Europejska opublikowała w dniu 12 lutego 2025 roku bardzo ważny dokument - Komunikat „Droga ku następnym wieloletnim ramom finansowym”. Przedstawiono w nim najważniejsze wyzwania polityczne i budżetowe, które nadadzą kształt kolejnym wieloletnim ramom finansowym (WRF) na lata 2028-2034. Równolegle z publikacją tego komunikatu Komisja rozpoczyna ogólnoeuropejską kampanię z udziałem m. in. rządów państw członkowskich, podmiotów regionalnych i obywateli. Przedstawienie projektu wieloletniego budżetu planowane jest na lipiec br.

Budżet UE jest centralnym elementem działań politycznych Unii. Kolejny długoterminowy budżet na okres od 2028 r. musi pomóc w realizacji szczególnie trudnych zadań. Wielkie wyzwania – był Covid-19, jest wojna na Ukrainie spada konkurencyjność Europy wobec USA i Chin, a także konieczność spłaty  od 2028 roku pożyczek w ramach NextGenerationEU (w Polsce Krajowy Plan Odbudowy), wymagają wprowadzenia nowych zasobów własnych. Utrzymanie status quo nie jest możliwe. UE musi dokonać wyboru i skoncentrować się na unijnych priorytetach 
i celach w tych dziedzinach, w których działania UE są najbardziej potrzebne.

Nowe wyzwania oraz rosnące oczekiwania co do podjęcia działań przez Unię sprawiają, że należy ponownie rozważyć sposób działania budżetu UE, aby przygotować go na wyzwania, jakie przyniesie przyszłość. Wolna, demokratyczna, silna, bezpieczna, dostatnia i konkurencyjna Europa potrzebuje zreformowanego
i silnego budżetu UE, który będzie prostszy, bardziej elastyczny, bardziej ukierunkowany i skuteczniejszy.

W Komunikacie czytamy, że nowe podejście do nowoczesnego budżetu UE powinno obejmować plan dla każdego kraju zawierający kluczowe reformy i inwestycje, który zostanie opracowany i wdrożony we współpracy z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi. Nowy Europejski Fundusz Konkurencyjności powinien zapewnić zdolności inwestycyjne potrzebne do wspierania sektorów strategicznych i technologii krytycznych. Ponadto dzięki zmienionym zasadom finansowanie działań zewnętrznych powinno być bardziej skuteczne, ukierunkowane i lepiej dostosowane do interesów strategicznych, a także pomóc w kształtowaniu do nowej polityki zagranicznej. Budżet powinien również opierać się na dodatkowych zabezpieczeniach chroniących praworządność.

Z budżetu UE korzystają wszyscy Europejczycy i dlatego powinni mieć coś do powiedzenia w debacie o jego przyszłości. Dlatego Komisja rozpoczęła konsultacje publiczne, w których wszyscy zainteresowani, obywatele i organizacje, mogą wyrazić swoje zdanie na temat przyszłego budżetu UE i obszarów polityki, które powinien wspierać. Konsultacje potrwają co najmniej 12 tygodni. Linki do stron z konsultacjami:

W panelu obywatelskim weźmie udział 150 osób, które przedyskutują kolejny budżet UE i sformułują konkretne zalecenia. Debata będzie się również odbywać na platformie internetowej, dzięki czemu będą w niej mogli uczestniczyć wszyscy zainteresowani. Konsultacje prowadzi również komisarz ds. budżetu Piotr Serafin. W 2025 r., w ramach Tour d'Europe, spotyka się z przedstawicielami organów państw członkowskich, przedstawicielami regionów oraz z beneficjentami budżetu, aby przeprowadzić z nimi indywidualne konsultacje.

Komunikat również w języku polskim dostępny jest na stronie: https://ec.europa.eu/transparency/documents-register/detail?ref=COM(2025)46&lang=en

 

Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki spotkał się 16 stycznie br. z lubuskim i zachodniopomorskim posłem do Parlamentu Europejskiego Bartoszem Arłukowiczem w jego biurze w budynku parlamentu w Brukseli.

Omówiono zasady współpracy na forum europejskim, w tym możliwość realizacji projektów unijnych. Maciej Nowicki przedstawił zadania i plany biura Województwa Lubuskiego w najbliższych miesiącach. W marcu Urząd Marszałkowski zamierza zorganizować wyjazd studyjny radnych Sejmiku Województwa do Brukseli. Europoseł zadeklarował pomoc i zaproszenie uczestników wizyty studyjnej na spotkanie
i zwiedzanie parlamentu. Biuro europosła będzie również służyło pomocą przy innych wizytach reprezentantów samorządu województwa w Brukseli.

W związku z planami uruchomienia staży dla lubuskich samorządowców lub studentów w Biurze Regionalnym Województwa Lubuskiego, Bartosz Arłukowicz poinformował o możliwości staży dla studentów również w jego biurze poselskim.

Parlament Europejski zatwierdził skład nowej Komisji Europejskiej w formie zaproponowanej przez przewodniczącą Ursulę von der Leyen. Za głosowało  370 członków Parlamentu, 282 posłów głosowało przeciw, a 36 wstrzymało się od głosu. Tak wielu głosów przeciw nie było od 30 lat. Posłowie lewicowi zarzucali zbytnią dominację reprezentantów ugrupowań prawicowych. Najwięcej kontrowersji wzbudziła kandydatura  Raffaele Fitto ze skrajnie prawicowej partii Premier Włoch Giorgi Meloni na stanowisko Wiceprzewodniczącego i Komisarza ds. Spójności i Reform.

Centroprawicowa Europejska Partia Ludowa (EPP), w której składzie są polscy europosłowie Platformy Obywatelskiej i PSL ma aż 14 komisarzy, w tym przewodniczącą von der Leyen. Pomimo przegranych w czerwcowych wyborach liberałowie będą mieć pięciu komisarzy, Socjaliści i Demokraci (S&D) czterech a skrajnie prawicowi Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy (w jej składzie jest PIS) jednego, właśnie Raffaele Fitto. 

Wszystkie kraje członkowskie Unii mają swojego komisarza, ale trzeba pamiętać, że na tych stanowiskach nie reprezentują oni interesów swoich państw, lecz całej Unii. Polskim członkiem KE jest Komisarz Budżetu, zwalczania nadużyć finansowych i administracji publicznej Piotr Serafin.

Skład Komisji musi jeszcze zaakceptować Rada Europejska, ale powinna to już być czysta formalność. Pięcioletnia kadencja ma się rozpocząć 1 grudnia br.

W związku z rozpoczęciem polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w dniu 14 stycznia odbyły się w Brukseli dwa ważne wydarzenia. Wieczorna gala w Królewskich Muzeach Sztuk Pięknych była rozpoczęciem prezydencji w Brukseli. Przypomnijmy, że oficjalne otwarcie polskiej prezydencji miało miejsce w Teatrze Wielkim w Warszawie 3 stycznia. Gala w Brukseli zgromadziła przedstawicieli instytucji unijnych, dyplomatów, europosłów oraz zaproszonych gości.  Przemówienia wygłosili: Agnieszka Bartol, Stała Przedstawiciel RP przy UE oraz Adam Szłapka – Minister do spraw Unii Europejskiej. Oboje podkreślali wagę motta polskiej prezydencji: Bezpieczeństwo Europo. Głównym, kulturalnym punktem wieczoru był koncert Marcin Wasilewski Trio, jednego z najbardziej uznanych na świecie polskich zespołów jazzowych.

Tego samego dnia w południe w budynku Rady Unii Europejskiej miała miejsce inauguracja zagranicznego programu kulturalnego polskiej prezydencji. Udział w niej wzięli m. in. Thérèse Blanchet Sekretarz Generalna Rady Unii Europejskiej oraz Minister Adam Szłapka.

Podczas polskiego przewodnictwa w budynkach Rady i Parlamentu Europejskiego w Brukseli prezentowane są polska sztuka współczesna i design. Wszystko pod hasłem „Regeneracja”. Instalacja Alicji Patanowskiej We are the weather jest wystawiona w atrium budynku Rady UE Justus Lipsius. Natomiast w forum budynku Europa, Alicja Biała, polska artystka młodego pokolenia, prezentuje instalację wykorzystującą tradycyjną technikę miedziorytu. Dzieła wielu renomowanych polskich artystów są  prezentowane w Parlamencie Europejskim. Wszystkie ekspozycje będą czynne do 30 czerwca 2025 roku.

Zagraniczny program kulturalny polskiej prezydencji będzie realizowany w ponad 20 europejskich państwach, w których odbędzie się blisko 100 wydarzeń kulturalnych (dostępny na stronie: https://poland2025eu.culture.pl/). Organizatorem jest Instytut Adama Mickiewicza.

W obu wtorkowych wydarzeniach Urząd Marszałkowski reprezentował Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki.

Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej) wraz z Wspólnym Centrum Badawczym (Joint Research Centre) uruchamia nową platformę danych transgranicznych (ACROSS Data Hub). Jej oficjalna inauguracja miała miejsce podczas spotkania on-line 12 grudnia br., którą zorganizowała sieć Border Focal Point Centrew Brukseli. Eksperci z obu instytucji zaprezentowali nową platformę. Jej celem jest zebranie wszystkich danych granicznych w jednym miejscu, zapewnienie ich trwałości i w konsekwencji ułatwienie ich wykorzystania we współpracy transgranicznej.

Zebrane dane dotyczyć będą m. in. takich dziedzin i zagadnień jak:

Co do zasady dane, dotyczące np. usług publicznych, będą obejmować pas 25-kilometrów po obu stronach wewnętrznych granic państw Unii Europejskiej, lecz w niektórych dziedzinach mogą one dotyczyć większych obszarów.

Aby podkreślić potrzeby regionów przygranicznych i ich obywateli, Europejski Komitet Regionów (KR) uruchomił Europejską Platformę Transgraniczną, następczynię platformy Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT). Platforma ma na celu zgromadzenie podmiotów zaangażowanych we współpracę transgraniczną, od miast i regionów przygranicznych po EUWT i euroregiony.

Dzięki platformie zainteresowane podmioty transgraniczne będą mogły spotykać się w celu omawiania i rozwiązywania ważnych problemów i potrzeb społeczności przygranicznych, umożliwiając im współpracę z instytucjami UE za pośrednictwem Europejskiego Komitetu Regionów.

Więcej informacji i zgłaszanie członkostwa na stronie: https://cor.europa.eu/pl/node/441#toc-cel-platformy

 Pierwszym dużym wydarzeniem rozpoczynającym działalność platformy będzie konferencja „Art of Cooperation” w Budapeszcie w dniu 14 listopada 2024 roku. Będzie to oficjalne wydarzenie partnerskie węgierskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Jest ono współorganizowane m. in. przez Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych (AEBR). Organizatorzy zapraszają wszystkie zainteresowane regiony i miasta przygraniczne, EUWT, Euroregiony i Wspólnoty Robocze z Unii Europejskiej i krajów sąsiadujących.

Rejestracja na konferencję poprzez stronę: https://interreg.hu

Europejski Tydzień Regionów i Miast to najważniejsze coroczne wydarzenie unijne poświęcone polityce regionalnej. W tym roku to już jego 22. edycja, odbywająca się w dniach 7 – 10 października pod hasłem: „Wzmocnić pozycję regionów”. Kilka tysięcy uczestników z całej Unii Europejskiej i z krajów trzecich - w szczególności przedstawiciele władz lokalnych, regionalnych i krajowych, instytucji UE, nauki, organizacji pozarządowych, biznesu i mediów,  bierze udział w licznych debatach, seminariach i warsztatach.

Jednym z wiodących tematów jest tak ważna dla Województwa Lubuskiego dyskusja na temat kształtu Polityki Spójności po 2027 roku. Inne ważniejsze tematy seminariów to m. in. inteligentny i zrównoważony wzrost, godzenie konkurencyjności regionów z konwergencją, wzmacnianie europejskiej demokracji, współpraca między regionami, programy dla młodzieży i wykorzystanie talentów.

W pierwszym dniu Tygodnia Regionów i Miast, po oficjalnej jego inauguracji,  miało miejsce uroczyste spotkanie z okazji 20. rocznicy  największego rozszerzenia Unii o 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym o Polskę. W uroczystości udział wzięli m. in. członkowie Komitetu Regionów oraz reprezentanci polskich i innych zainteresowanych regionów. Przewodniczący Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro w swoim wystąpieniu podkreślił konieczność mocnego głosu regionów w dyskusji o przyszłości Polityki Spójności. Jest to niezwykle ważne w kontekście pojawiających się informacji z Komisji Europejskiej o planach centralizacji tej polityki. Komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira powiedziała, że w ciągu kilku lat kończącej się kadencji odwiedziła dziesiątki regionów naszej części Europy i była pod wrażeniem, jak wielki wpływ mają fundusze europejskie na ich rozwój. Ona również zachęcała władze regionalne do aktywnego bronienia swoich racji w dyskusji na temat przyszłego wieloletniego budżetu UE i kształtu Polityki Spójności.

Na spotkaniach i warsztatach Tygodnia Regionów i Miast nasz region reprezentuje Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki.

Jednym z najciekawszych seminariów na zakończonym w Brukseli Europejskim Tygodniu Regionów i Miast było seminarium „Cohesion restart”. Dyskusja dotyczyła  nowego kształtu Polityki Spójności, a panelistami byli m. in. Renata Calak – Dyrektor Departamentu Strategii w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Reiner Kneifel-Haverkamp odpowiedzialny w rządzie Brandenburgii za sprawy europejskie, w tym Interreg i współpracę z województwem lubuskim.

Komisja Europejska pracuje nad propozycją nowych ram finansowych po 2027 roku. Zarówno rząd Polski jak i samorządy województw będą walczyć o utrzymanie wysokich środków z Funduszy UE na rozwój regionów. Niedawno pojawiły się nieoficjalne głosy z Komisji o potrzebie ograniczenia i centralizacji Polityki Spójności oraz wprowadzeniu tylko jednego programu krajowego w każdym z państw UE, na wzór Instrumentu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (RRF) - w Polsce realizowanego jako KPO. Paneliści mieli inne zdanie - podkreślali wagę utrzymania wysokiej alokacji na fundusze oraz zachowanie ważnej roli regionów w ich zarządzaniu. Zgodnie uznali, że nie można przeciwstawiać spójności z konkurencyjnością. Dyr. Calak stwierdziła, że promowane przez KE zasady wdrażania RRF można w pewnym zakresie wykorzystać w funduszach na spójność, ale tylko te, które się sprawdziły.

W innym interesującym warsztacie poświęconym przyszłej Polityce Spójności uczestnicy pozytywnie przyjęli opinię przedstawiciela Komisji Europejskiej (DG Budget), o woli zachowania w niej centralnej roli regionów. Przyznał, że błędem instrumentu RRF je całkowite ich pominięcie. Reprezentanci KE wskazali jednak na konieczność zmniejszenia liczby programów operacyjnych i potrzebę reform również na szczeblu regionalnym. Biorący udział w dyskusji jako panelista przedstawiciel MFiPR Piotr Żuber odniósł się m. in do potrzeby powiązania inwestycji z reformami. Wskazał na słabość, jaką jest brak spójnego planu dla całej UE w tym zakresie. Okres prezydencji Polski w UE w pierwszej połowie 2025 roku będzie kluczowy w dyskusji nad wieloletnim budżetem Unii po 2027 roku, w tym o środkach na fundusze europejskie.

29 listopada Komitet Regionów Unii Europejskiej przedstawił swoje stanowisko na temat długoterminowej przyszłości polityki spójności – największego elementu budżetu Unii Europejskiej. Rekomendacje podkreślały zasadnicze znaczenie utrzymania znaczącego wsparcia skierowanego na regiony, aby mogły one stawić czoła strukturalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatyczne, cyfryzacja czy depopulacja.

Opinia – opracowana przez Vasco Alvesa Cordeiro, Prezydenta Europejskiego Komitetu Regionów, oraz Emila Boca, Przewodniczącego Komisji COTER – została przyjęta po debacie z przedstawicielami organów ustawodawczych UE: Elisa Ferreira, Komisarz Europejską do spraw Spójności i Reform, Younous Omarjee, przewodniczącym Komisji Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego, Mercedes Caballero, Sekretarzem Generalnym funduszy UE z Hiszpanii, obecnie przewodniczącej Radzie Unii Europejskiej.

30 listopada, drugiego dnia sesji plenarnej, uwaga skupiła się na wysiłkach UE na rzecz lokalizacji inicjatywy Global Gateway. Prezydent Cordeiro powitał Juttę Urpilainen, Komisarz Europejską ds. Partnerstw Międzynarodowych, na otwarciu Forum Miast i Regionów na rzecz Partnerstw Międzynarodowych 2023, współorganizowanego przez Komisję Europejską i CoR. Było to ostatnie publiczne wystąpienie pani Urpilainen jako Komisarz Europejski przed urlopem i kandydowaniem na prezydenturę Finlandii.

Dwuletnie wydarzenie zgromadziło setki lokalnych i regionalnych polityków z UE, Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, aby dyskutować, jak współpraca między miastami i regionami może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju i rozwiązywania globalnych wyzwań. Współpraca między administracjami subnarodowymi w sąsiedztwie UE była przedmiotem jednej z opinii legislacyjnych, które zostały przyjęte przez CoR.

Sesja plenarna była dostępna do oglądania na stronie CoR.

Główne debaty:

29 listopada, o godz. 16.40: Odbyła się debata na temat przyszłości polityki spójności z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, Prezydencji Rady Unii Europejskiej z Hiszpanii, Parlamentu Europejskiego oraz Elia Di Rupo (BE/PES), członka CoR i premiera Walonii, który będzie przewodził pracami nadchodzącej Prezydencji Rady UE w zakresie polityki spójności.

30 listopada, o godz. 11.30: Otwarcie Forum Miast i Regionów na rzecz Partnerstw Międzynarodowych 2023: "Lokalizacja Global Gateway" miało miejsce z udziałem Jutty Urpilainen, Komisarz Europejskiej ds. Partnerstw Międzynarodowych, po którym nastąpiła debata z członkami CoR i uczestnikami Forum.

Źródło: Komitet Regionów.