Aktualności

Wiceprzewodnicząca do spraw wartości i przejrzystości Věra Jourová powiedziała z tej okazji: Z zadowoleniem dostrzegam, że coraz więcej Europejczyków ma świadomość swoich praw wynikających z obywatelstwa UE: prawa pobytu w innym państwie członkowskim, prawa do równego traktowania bez względu na narodowość oraz prawa do głosowania i kandydowania w unijnych wyborach. Obywatele muszą jednak wiedzieć także, w jaki sposób te prawa chronić, kiedy nie są przestrzegane. Chcę wzmocnić pozycję europejskich obywateli, aby mogli w pełni korzystać z tego, co Europa im oferuje.

Komisarz ds. sprawiedliwości i konsumentów Didier Reynders dodał: Wspieranie obywatelstwa UE i uczestnictwa w demokratycznym życiu jest jednym z wiodących priorytetów Komisji. Bardzo pozytywny jest więc fakt, że przeważająca większość Europejczyków wie, co konkretnie znaczy bycie obywatelem Unii Europejskiej. Równie ważne dla Komisji Europejskiej jest zapewnienie, aby wszyscy obywatele mogli nadal korzystać ze wszystkich praw, jakie daje im obywatelstwo UE. Jest to szczególnie istotne w czasie pandemii COVID-19, kiedy musimy być wyjątkowo czujni, by chronić prawa obywateli.

Najważniejsze wyniki badania sondażowego „Obywatelstwo UE i demokracja”:

1.    Wysoki poziom świadomości na temat praw wynikających z obywatelstwa UE

Według wyników sondażu ponad sześciu na dziesięciu Europejczyków (65 proc.) zna pojęcie „obywatelstwo Unii Europejskiej” i rozumie, co ono znaczy, zaś blisko jedna trzecia (26 proc.) o nim słyszała. Obywatele są zwłaszcza świadomi, że przysługuje im prawo do złożenia skargi w instytucji Unii Europejskiej (89 proc.), prawo pobytu w dowolnym państwie członkowskim UE (85 proc.) oraz – jeżeli przebywają w innym państwie członkowskim – prawo do bycia traktowanym na równi z obywatelami tego państwa  (81 proc.). Choć stale rośnie liczba Europejczyków, którzy wiedzą, co należy zrobić w sytuacji, gdy ich prawa jako obywateli UE nie są respektowane, tylko 37 proc. uważa się za dobrze poinformowanych. To o 11 punktów procentowych więcej niż w 2015 r. (26 proc.). Ponadto, 92 proc. respondentów zadeklarowało, że gdyby potrzebowali pomocy podczas pobytu w kraju poza UE, w którym nie ma ambasady ani konsulatu ich państwa, zwróciliby się o wsparcie do delegatury Unii.

2.     Ogólne korzyści wynikające ze swobodnego przemieszczania się w UE

Na pytanie o swobodne przemieszczanie się 84 proc. respondentów odpowiedziało, że swobodne przemieszczanie się obywateli UE w Unii Europejskiej przynosi ogólne korzyści dla gospodarki ich kraju. To wzrost o 13 punktów procentowych w porównaniu z 2015 r., kiedy 71 proc. obywateli dostrzegało korzyści swobodnego przemieszczania się. Sondaż przeprowadzono, zanim w większości państw członkowskich wprowadzono środki izolacji z powodu pandemii COVID-19.

3.    Dobra znajomość praw wyborczych UE

Badanie Eurobarometr zawierało także pytania dotyczące praw wyborczych obywateli UE. Nieco ponad siedmiu na dziesięciu respondentów (71 proc.) wie, że obywatel Unii mieszkający w innym państwie UE niż jego własny, ma prawo głosować lub kandydować w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Na pytanie o wybory do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. znaczna większość respondentów odpowiedziała, że więcej informacji lub lepszej jakości informacje na temat wyborów ogółem oraz wpływu UE na codzienne życie mieszkańców w szczególności, skłoniłyby ich bardziej do głosowania.

Konsultacje publiczne na temat obywatelstwa UE

Komisja Europejska otwiera dziś także konsultacje publiczne na temat praw wynikających z obywatelstwa UE. Celem tych konsultacji jest zebranie informacji, doświadczeń i opinii na temat praw wynikających z obywatelstwa UE. Posłużą one za podstawę kolejnego sprawozdania na temat obywatelstwa UE. W świetle pandemii COVID-19 konsultacje te obejmują także pytania dotyczące wpływu środków nadzwyczajnych na prawa wynikające z obywatelstwa UE. Do udziału w konsultacjach Komisja zaprasza osoby prywatne i organizacje. Konsultacje potrwają do 1 października 2020 r.

Dalsze działania

Wyniki badania Eurobarometr „Obywatelstwo UE i demokracja”, a także wyniki otwartych dziś konsultacji publicznych oraz szerzej zakrojonych konsultacji z zainteresowanymi stronami (które rozpoczną się w drugiej połowie 2020 r.) zostaną wykorzystane w kolejnym sprawozdaniu na temat obywatelstwa UE. W sprawozdaniu tym przedstawione zostaną konkretne działania służące dalszemu wzmocnieniu praw wynikających z obywatelstwa UE, w tym demokratycznego uczestnictwa, także w warunkach transgranicznych.

Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE z 2020 r. stanowić będzie dopełnienie europejskiego planu działania na rzecz demokracji. Oba te dokumenty mają zostać przyjęte pod koniec 2020 r. i sprzyjać zwiększeniu odporności unijnych demokracji.

Kontekst

Zgodnie z art. 25 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej Komisja jest prawnie zobowiązana do publikowania co trzy lata sprawozdania na temat obywatelstwa UE, dotyczącego stosowania przepisów w sprawie niedyskryminacji i obywatelstwa oraz prezentującego nowe priorytety w tym obszarze. Jeżeli chodzi o wytyczne polityczne Komisji na lata 2019–2024, przyszłe sprawozdanie na temat obywatelstwa stanowić będzie dodatkowy bodziec do realizacji priorytetów Komisji, w tym pielęgnowania, wzmacniania i chronienia demokracji w Unii Europejskiej.

 

 

Badanie Flash Eurobarometr 485: Obywatelstwo Unii Europejskiej i demokracja – raport, załącznik i infografika (EN): zobacz
Broszura Eurobarometru 485 nt. odpowiedzi w Polsce w j. polskim: zobacz
Konsultacje publiczne na temat praw wynikających z obywatelstwa UE: zobacz
Strona internetowa „Obywatelstwo UE” (EN): zobacz
Sprawozdanie na temat obywatelstwa UE z 2017 r. (EN): zobacz