Aktualności

W ramach szczytu UE-CELAC (Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów), który odbywa się w Brukseli w dniach 17–18 lipca, w obecności przewodniczącej Ursuli von der Leyen i prezydenta Chile Gabriela Borica podpisano protokół ustaleń w sprawie ustanowienia partnerstwa między UE a Chile w zakresie zrównoważonych łańcuchów wartości surowców. Porozumienie zostało podpisane przez komisarza Thierry'ego Bretona i ministra spraw zagranicznych Chile Alberta van Klaverena Storka.

Zgodnie z zasadami unijnej strategii Global Gateway oraz aktu w sprawie surowców krytycznych partnerstwo to zmierza do pogłębienia współpracy w dziedzinie zrównoważonych łańcuchów wartości surowców, które są niezbędne do wytwarzania czystej energii i do transformacji cyfrowej obu partnerów. Ma ono także na celu rozwój konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu przetwarzania surowców i lokalnej wartości dodanej w sektorze górniczym, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy oraz zrównoważonego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, z obopólną korzyścią dla obu stron.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oświadczyła: Mam wielką przyjemność być świadkiem podpisania porozumienia o partnerstwie między UE a Chile w sprawie rozwoju zrównoważonych łańcuchów wartości surowców. Strategia Global Gateway będzie jedną z głównych sił napędowych naszego rozwijającego się partnerstwa. Myślimy podobnie, podzielamy te same wartości i jesteśmy partnerami z wyboru, aby stać się kluczowymi globalnymi graczami w zakresie czystej energii i transformacji cyfrowej.

Nowe partnerstwo skupia się na pięciu obszarach:

• Integracja zrównoważonych łańcuchów wartości surowców, w tym poprzez tworzenie wspólnych projektów, nowe modele biznesowe, promowanie i ułatwianie powiązań handlowych i inwestycyjnych;

• Współpraca w dziedzinie badań naukowych i innowacji w łańcuchach wartości surowców, w tym w zakresie wiedzy na temat surowców mineralnych oraz minimalizacji śladu środowiskowego i klimatycznego;

• Współpraca w obszarze kryteriów z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG) – wykorzystania ich potencjału oraz dostosowania ich do standardów międzynarodowych;

• Uruchomienie twardej i miękkiej infrastruktury na potrzeby rozwoju projektów, przy jednoczesnym zminimalizowaniu wpływu na środowisko i klimat;

• Wzmocnienie zdolności, kształcenia i szkolenia zawodowego oraz rozwoju umiejętności na wszystkich etapach zrównoważonych łańcuchów wartości surowców zgodnie z międzynarodowymi normami pracy.

Kolejnym krokiem, do którego zobowiązały się UE i Chile po podpisaniu protokołu ustaleń, będzie opracowanie operacyjnego planu działania. Plan ten będzie obejmował działania prowadzone przez współpracujące podmioty z państw członkowskich UE i Chile, wspierane w ramach unijnej agendy inwestycyjnej Global Gateway dla Ameryki Łacińskiej i Karaibów.

Surowce krytyczne i strategiczne są niezbędne w szeregu sektorów strategicznych, w tym w przemyśle technologii neutralnych emisyjnie, przemyśle cyfrowym, lotniczym i kosmicznym oraz w sektorze obronnym. Podczas gdy przewiduje się drastyczny wzrost popytu na surowce krytyczne, Europa nadal w dużym stopniu jest uzależniona od ich importu, często od niemal monopolistycznych dostawców z państw trzecich. UE musi ograniczyć ryzyko dla łańcuchów dostaw związane z takimi strategicznymi zależnościami, aby zwiększyć odporność gospodarczą, a jednocześnie osiągnąć swoje cele klimatyczne i cyfrowe.

Unijny wniosek dotyczący aktu w sprawie surowców krytycznych opublikowany w marcu 2023 r. wykorzystuje mocne strony i możliwości jednolitego rynku i zewnętrznych partnerstw UE do dywersyfikacji i zwiększenia odporności unijnych łańcuchów dostaw surowców krytycznych. Akt w sprawie surowców krytycznych zwiększa również zdolność UE do monitorowania i ograniczania ryzyka zakłóceń oraz wzmacnia obieg zamknięty i zrównoważony rozwój.

Komisja rozpoczęła już nawiązywanie partnerstw z bogatymi w zasoby państwami trzecimi, wykorzystując wszystkie instrumenty polityki zewnętrznej i przestrzegając swoich zobowiązań międzynarodowych. UE będzie współpracować z wiarygodnymi partnerami, aby wspierać ich zrównoważony rozwój gospodarczy przez budowanie łańcucha wartości, jednocześnie promując bezpieczne, odporne, przystępne cenowo i dostatecznie zróżnicowane łańcuchy wartości dla UE.

Komisja ustanowiła już w imieniu UE strategiczne partnerstwa w dziedzinie surowców z Kanadą (w czerwcu 2021 r.), Ukrainą (w lipcu 2021 r.), Kazachstanem, Namibią (w listopadzie 2022 r.) oraz z Argentyną (w czerwcu 2023 r.). Partnerstwa te umożliwiają obu stronom stymulowanie handlu i inwestycji w bezpieczne, zrównoważone i odporne łańcuchy wartości surowców, które mają kluczowe znaczenie dla przejścia na neutralną dla klimatu i cyfrową gospodarkę.

Źródło: Komisja Europejska.

Przyjmując jak zwykle pakiet decyzji dotyczących uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, Komisja Europejska podejmuje kroki prawne przeciwko państwom członkowskim, które nie wypełniły swoich zobowiązań wynikających z prawa unijnego. Decyzje te dotyczą różnych sektorów i dziedzin polityki UE, a ich celem jest zapewnienie właściwego stosowania prawa unijnego dla dobra obywateli i przedsiębiorstw.

Poniżej przedstawiono najważniejsze decyzje Komisji pogrupowane według obszarów polityki. Jednocześnie Komisja zamyka 135 spraw, w których kwestie sporne rozwiązano z udziałem zainteresowanych państw członkowskich bez konieczności kontynuowania przez Komisję postępowania.

Poniżej decyzje dotyczące Polski:

Usługi: Komisja podejmuje decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko POLSCE w związku z zakazem reklamowania aptek i ich działalności

Komisja Europejska podjęła 14 lipca decyzję o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Polsce (INFR(2018)4028) w związku z zakazem reklamowania aptek i ich działalności wprowadzonym w drodze polskiej ustawy – Prawo farmaceutyczne. Zgodnie z polską ustawą apteki mogą jedynie udzielać ograniczonych informacji dla ogółu społeczeństwa na temat swojej lokalizacji i godzin pracy. Tym samym nie mogą przekazywać informacji handlowych przez internet ani za pomocą innych środków elektronicznych i nieelektronicznych. Komisja jest zdania, że obecnie obowiązująca polska ustawa narusza przepisy dyrektywy o handlu elektronicznym, a także art. 49 i art. 56 TFUE, ponieważ ustanawia całkowity zakaz, który jest nieuzasadniony i nieproporcjonalny w kontekście interesu zdrowia publicznego. Ponieważ Komisja uważa, że Polska nadal narusza przepisy UE, Komisja podjęła decyzję o skierowaniu tej sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Migracja, sprawy wewnętrzne i unia bezpieczeństwa

Walka z praniem pieniędzy: Komisja wzywa CZECHY, WĘGRY, POLSKĘ, SŁOWENIĘ i FINLANDIĘ do dokonania pełnej transpozycji przepisów UE dotyczących penalizacji prania pieniędzy

Komisja Europejska podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wystosowała wezwanie do usunięcia uchybienia do Czech (INFR(2023)2068), Węgier (INFR(2023)2070), Polski (INFR(2023)2072), Słowenii (INFR(2023)2073) i Finlandii (INFR(2023)2069) w związku z niedokonaniem pełnej transpozycji do prawa krajowego dyrektywy w sprawie zwalczania prania pieniędzy za pomocą środków prawnokarnych (dyrektywa (UE) 2018/1673). W przepisach określonych w tej dyrektywie zdefiniowano przestępstwa i kary w dziedzinie prania pieniędzy, aby ułatwić współpracę policyjną i sądową między państwami UE oraz uniknąć sytuacji, w której przestępcy korzystają z łagodniejszych systemów prawnych. W przepisach tych penalizuje się pranie pieniędzy, jeżeli dokonano tego czynu umyślnie i ze świadomością, że mienie pochodziło z działalności przestępczej. Komisja uważa, że Czechy, Węgry, Polska, Słowenia i Finlandia nie dokonały transpozycji do prawa krajowego wszystkich środków określonych w tej dyrektywie, w szczególności przepisów dotyczących przestępstw prania pieniędzy. Wymienionych pięć państw członkowskich ma teraz dwa miesiące na zastosowanie niezbędnych środków w celu usunięcia niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję. W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii.

 Wymiar sprawiedliwości

Europejski nakaz aresztowania: Komisja wzywa BELGIĘ, BUŁGARIĘ, POLSKĘ, SŁOWACJĘ i FINLANDIĘ do spełnienia wymogów decyzji ramowej

Komisja Europejska podjęła 14 lipca decyzję o wystosowaniu dodatkowego wezwania do usunięcia uchybienia do Belgii (INFR(2021)2002), Polski (INFR(2020)2308) i Finlandii (INFR(2021)2110) w związku z niewykonaniem decyzji ramowej w sprawie europejskiego nakazu aresztowania (ENA) i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi (decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW). Komisja podjęła również decyzję o skierowaniu uzasadnionej opinii do Bułgarii (INFR(2021)2262) i Słowacji (INFR(2021)2240). Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu dodatkowego wezwania do usunięcia uchybienia, jeżeli środki zgłoszone przez państwa członkowskie w ramach udzielonej przez nie odpowiedzi nie stanowią pełnego wdrożenia decyzji ramowej. ENA to transgraniczne uproszczone postępowanie sądowe mające na celu przekazania osoby, której dotyczy wniosek w związku z postępowaniem karnym, wykonaniem kary pozbawienia wolności bądź zastosowaniem środka zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności. Mająca zastosowanie od 1 stycznia 2004 r. ENA zastąpiła długotrwałe procedury ekstradycyjne, które obowiązywały między państwami członkowskimi UE. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do Bułgarii w lutym 2022 r. i do Słowacji w grudniu 2021 r. W następstwie odpowiedzi udzielonych przez te państwa Komisja stwierdziła, że Bułgaria nie dokonała prawidłowej transpozycji przepisów dotyczących powodów obligatoryjnej odmowy wykonania nakazu, skutecznej kontroli sądowej przed przekazaniem oraz pojęcia przyczyn natury humanitarnej uzasadniających odroczenie przekazania Natomiast Słowacja nie dokonała pełnej transpozycji przepisu dotyczącego orzeczeń, przed wydaniem których osoba skazana nie była osobiście obecna na rozprawie, a także nie dokonała prawidłowej transpozycji obowiązku wykonania europejskiego nakazu aresztowania, powodów obligatoryjnej odmowy wykonania, terminów na podjęcie decyzji w sprawie wykonania ENA oraz przepisu dotyczącego tranzytu. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do Belgii w czerwcu 2021 r., do Polski w grudniu 2020 r. i do Finlandii we wrześniu 2021 r. Po otrzymaniu odpowiedzi Komisja stwierdziła, że wszystkie trzy państwa członkowskie nie dokonały prawidłowej transpozycji przepisów dotyczących tymczasowego przekazania osoby, której dotyczy wniosek, w oczekiwaniu na decyzję o przekazaniu. Stwierdzono ponadto, że Belgia i Polska nie dokonały prawidłowej transpozycji przepisów dotyczących warunków przesłuchania osoby, której dotyczy wniosek, w oczekiwaniu na decyzję o przekazaniu, a Polska przepisów dotyczących orzeczeń, przed wydaniem których osoba skazana nie była osobiście obecna na rozprawie, oraz konkurencyjnych wobec siebie zobowiązań międzynarodowych. Belgia, Bułgaria, Polska, Słowacja i Finlandia mają dwa miesiące na usunięcie niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do Belgii, Polski i Finlandii oraz o skierowaniu sprawy przeciwko Bułgarii i Słowacji do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Ochrona konsumentów: Komisja wzywa ESTONIĘ, IRLANDIĘ, CYPR, ŁOTWĘ, LUKSEMBURG i POLSKĘ do transpozycji przepisów dotyczących powództw przedstawicielskich

Komisja Europejska podjęła decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do Estonii, (INFR(2023)0011) Irlandii (INFR(2023)0021), Cypru (INFR(2023)0005), Łotwy (INFR(2023)0027), Luksemburga (INFR(2023)0025) oraz Polski (INFR(2023)0030) w związku z niedokonaniem transpozycji przepisów UE ustanowionych w dyrektywie w sprawie powództw przedstawicielskich (dyrektywa (UE) 2020/1828). W dyrektywie przewidziano wymóg, aby państwa członkowskie zezwoliły wyznaczonym organizacjom konsumenckim i organom publicznym na wnoszenie w imieniu konsumentów powództw w związku z nielegalnymi praktykami przedsiębiorców. Konsumenci, którzy zostali poszkodowani w wyniku nielegalnej praktyki handlowej, mogą dochodzić rekompensaty, takiej jak odszkodowanie, wymiana lub naprawa. W styczniu 2023 r. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do 24 państw członkowskich w związku z niedopełnieniem obowiązku zgłoszenia środków w pełni transponujących dyrektywę w terminie do 25 grudnia 2022 r. Po wymianie informacji z tymi państwami członkowskimi i dokładnej analizie ich odpowiedzi Komisja stwierdziła, że Estonia, Irlandia, Cypr, Łotwa, Luksemburg i Polska nie przedstawiły zadowalających informacji na temat środków transpozycji dyrektywy. Wspomniane sześć państw członkowskich ma dwa miesiące na usunięcie niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję. W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu przeciwko nim sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Komisja Europejska podjęła również decyzję o wystosowaniu uzasadnionych opinii do Bułgarii (INFR(2022)0290), Irlandii (INFR(2022)0309), Cypru (INFR(2022)0291), Niderlandów (INFR(2022)0315) i Polski (INFR(2022)0317) w związku z niedokonaniem przez te państwa transpozycji przepisów UE dotyczących dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami (dyrektywa (UE) 2019/882) do ich prawa krajowego. W europejskim akcie w sprawie dostępności przewidziano wymóg, aby kluczowe produkty i usługi, takie jak telefony, komputery, e-booki, usługi bankowe i komunikacja elektroniczna były dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Przyczyni się to do zwiększenia aktywnego udziału w życiu społecznym, w tym w kształceniu i zatrudnieniu, a także do zwiększenia niezależności i możliwości poruszania się osób z niepełnosprawnościami, których w Europie jest co najmniej 87 milionów. Należy zapewnić, aby przedsiębiorstwa i usługi spełniały do 2025 r. zestaw wspólnych unijnych wymogów dotyczących dostępności. W lipcu 2022 r. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do 24 państw członkowskich, a w kwietniu 2023 r. do kolejnych trzech państw członkowskich, w związku z niedopełnieniem obowiązku zgłoszenia środków w pełni transponujących dyrektywę. Komisja podjęła dziś decyzję o wystosowaniu uzasadnionych opinii do Bułgarii, Irlandii, Cypru, Niderlandów i Polski w związku z niedopełnieniem obowiązku zgłoszenia krajowych środków transpozycji. Te pięć państw członkowskich ma teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i podjęcie niezbędnych środków. w przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości UE.

Podatki: Komisja wzywa BELGIĘ, GRECJĘ, HISZPANIĘ, CYPR, POLSKĘ i PORTUGALIĘ do zakończenia transpozycji do prawa krajowego przepisów dotyczących transparentności podatkowej i zamyka postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego wszczęte przeciwko SŁOWENII z powodu braku transpozycji wspomnianej dyrektywy

Komisja Europejska podjęła jednocześnie decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do Belgii (INFR(2023)0003), Grecji (INFR(2023)0014), Hiszpanii (INFR(2023)0016), Cypru (INFR(2023)0006), Polski (INFR(2023)0031) i Portugalii (INFR(2023)0033) w związku z niewywiązaniem się przez te państwa z obowiązku zgłoszenia krajowych środków transponujących dyrektywę Rady (UE) 2021/514 z dnia 22 marca 2021 r. (dyrektywa DAC7) zmieniającą dyrektywę 2011/16/UE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Zgodnie z dyrektywą DAC7 platformy cyfrowe takie jak strony internetowe i aplikacje mobilne, które zapewniają podatnikom możliwość prowadzenia sprzedaży towarów, oferowania usług świadczonych osobiście przez internet i offline lub wynajmowania nieruchomości bądź środków transportu są zobowiązane zgłaszać takich podatników i przekazywać informacje na temat prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Tego rodzaju informacje ułatwiłyby organom podatkowym przeciwdziałanie uchylaniu się od opodatkowania lub przekazywaniu nieprawdziwych informacji przy wykorzystaniu platform cyfrowych. Termin na zgłoszenie krajowych środków transpozycji upłynął 31 grudnia 2022 r. Belgia, Grecja, Hiszpania, Cypr, Polska i Portugalia mają dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i wprowadzenie niezbędnych środków. W przypadku braku pełnego zgłoszenia wszystkich krajowych środków implementacyjnych, Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Transport drogowy: Komisja wzywa BELGIĘ, BUŁGARIĘ, DANIĘ, FRANCJĘ, WŁOCHY, WĘGRY, MALTĘ, POLSKĘ, SŁOWENIĘ I FINLANDIĘ do prawidłowego transponowania przepisów dotyczących delegowania kierowców

Komisja Europejska podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wystosowała wezwanie do usunięcia uchybienia do Danii (INFR(2023)2086) i Francji (INFR(2023)2087) w związku z niedopełnieniem obowiązku powiadomienia Komisji o dokonaniu transpozycji wszystkich środków przewidzianych w dyrektywie (UE) 2020/1057 do prawa krajowego.

Komisja podjęła również decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do Belgii (INFR(2022)0194), Bułgarii (INFR(2022)0196), Włoch (INFR(2022)0231), Węgier (INFR(2022)0226), Malty (INFR(2022)0240), Polski (INFR(2022)0247), Słowenii (INFR(2022)0260) i Finlandii (INFR(2022)0217), w związku z brakiem zgłoszenia Komisji transpozycji do prawa krajowego wszystkich środków na podstawie dyrektywy (UE) 2020/1057. W przedmiotowej dyrektywie określono przepisy unijne dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego. Gwarantuje się w niej prawo kierowców do otrzymywania wynagrodzenia w kraju, do którego są oni delegowani, a także ustanawia się jasne ramy prawne dla przewoźników realizujących przewozy (np. zamknięty wykaz wymogów administracyjnych i środków kontrolnych). Państwa członkowskie były zobowiązane do przyjęcia środków krajowych w celu transpozycji tej dyrektywy do 2 lutego 2022 r.

Dania ani Francja nie wprowadziły wszystkich środków niezbędnych do zapewnienia pełnej transpozycji dyrektywy do prawa krajowego lub nie powiadomiły Komisji o takich środkach. W związku z tym Komisja kieruje do dwóch wspomnianych państw członkowskich wezwania do usunięcia uchybienia, a państwa te mają teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i usunięcie niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję. W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii.

Belgia, Bułgaria, Włochy, Węgry, Malta, Polska, Słowenia i Finlandia nie wskazały w wystarczająco jasny i precyzyjny sposób wszystkich środków krajowych, które ich zdaniem odpowiadają różnym obowiązkom nałożonym dyrektywą. W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do wspomnianych państw członkowskich, które mają teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i wprowadzenie niezbędnych środków. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu sprawy do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Bezpieczeństwo ruchu drogowego: Komisja wzywa BELGIĘ, DANIĘ, NIDERLANDY i POLSKĘ do prawidłowej transpozycji przepisów UE dotyczących kontroli drogowych

Komisja Europejska podjęła decyzję o wszczęciu postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i wystosowała wezwanie do usunięcia uchybienia do Niderlandów (INFR(2023)2080) w związku z nieprawidłowym transponowaniem dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2021/1716.

Komisja Europejska podjęła ponadto decyzję o wystosowaniu uzasadnionych opinii do Belgii (INFR(2022)0399), Danii (INFR(2022)0418) i Polski (INFR(2022)0432) w związku z nieprawidłowym transponowaniem dyrektywy delegowanej Komisji (UE) 2021/1716. Dyrektywą tą zaktualizowano dyrektywę 2014/47/UE, jeśli chodzi o oznaczeniach kategorii pojazdów, w szczególności w odniesieniu do kategorii ciągników szybkich, i ma ona na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez zapewnienie zdatności do ruchu ciężkich pojazdów użytkowych poruszających się po drogach publicznych. Państwa członkowskie miały dokonać transpozycji tej dyrektywy do prawa krajowego do 27 września 2022 r. Pomimo że Niderlandy zgłosiły pełną transpozycję dyrektywy, Komisja uważa, że niektóre obowiązki wynikające z dyrektywy zostały nieprawidłowo transponowane. Komisja kieruje zatem do Niderlandów wezwanie do usunięcia uchybienia, a państwo to ma teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i usunięcie niedociągnięć stwierdzonych przez Komisję. W przypadku braku zadowalającej odpowiedzi Komisja może podjąć decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii.

Jeśli chodzi o Belgię, Danię i Polskę, w listopadzie 2022 r. Komisja wystosowała wezwania do usunięcia uchybienia do tych trzech państw członkowskich. Stwierdzono niezgodność transpozycji w niektórych obszarach objętych dyrektywą. Problemy związane ze zgodnością stwierdzone przez Komisję są różne dla każdego państwa członkowskiego i obejmują odniesienie do dyrektywy w przepisach oraz jej urzędową publikację. W związku z tym Komisja podjęła decyzję o wystosowaniu uzasadnionej opinii do tych trzech państw członkowskich, które mają teraz dwa miesiące na udzielenie odpowiedzi i wprowadzenie niezbędnych środków. W przeciwnym razie Komisja może podjąć decyzję o skierowaniu spraw do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Źródło: Komisja Europejska.

W opublikowanym wczoraj sprawozdaniu z wdrażania deklaracji berlińskiej z 2020 r. na temat administracji cyfrowej opartej na wartościach wskazano, że państwa członkowskie poczyniły postępy w rozwijaniu umiejętności cyfrowych i wdrażaniu innowacyjnych technologii w obszarze usług użyteczności publicznej. Państwa członkowskie muszą jednak włożyć więcej wysiłku w prace nad poprawą partycypacji społecznej i włączenia cyfrowego, a także nad zwiększeniem zaufania do usług cyfrowych i ich bezpieczeństwa.

Postęp jest tak ważny, ponieważ sprawiedliwe, sprzyjające włączeniu społecznemu, otwarte i godne zaufania cyfrowe usługi użyteczności publicznej są istotnym czynnikiem napędzającym skuteczną cyfryzację społeczeństwa i gospodarki w Europie. Cyfrowe i interoperacyjne usługi użyteczności publicznej odgrywają zasadniczą rolę w utrzymaniu odporności, konkurencyjności i innowacyjności UE. Państwa członkowskie UE wydały łącznie ponad 48 mld euro, wykorzystując instrumenty takie jak Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Instrument Wsparcia Technicznego, by przeprowadzić cyfryzację i transformację usług użyteczności publicznej. Podpisana w grudniu 2020 r. deklaracja berlińska stawia prawa podstawowe i wartości demokratyczne w samym centrum transformacji cyfrowej usług użyteczności publicznej w państwach członkowskich. Pomoże ona wdrożyć cyfrowe usługi użyteczności publicznej ukierunkowane na człowieka, co umożliwi realizację celów cyfrowej dekady Europy, które trzeba osiągnąć do 2030 r. Ujednolicenie działań podejmowanych przez wszystkie państwa członkowskie na rzecz transformacji zwiększy ponadto wydajność, skuteczność i interoperacyjność przy mniejszych kosztach i zgodnie z proponowanym aktem w sprawie Interoperacyjnej Europy, jednolitym portalem cyfrowym oraz europejską tożsamością cyfrową.

Deklaracja berlińska stanowi wkład na rzecz społeczeństwa cyfrowego budowanego na fundamencie praw podstawowych, wartości demokratycznych oraz administracji cyfrowej opartej na wartościach, a także potwierdza zdecydowane zaangażowanie Europy na rzecz transformacji cyfrowej i wartości europejskich. W deklaracji wyznaczono cel, by najważniejsze usługi użyteczności publicznej w Unii Europejskiej do 2030 r. były świadczone całkowicie on-line, i w związku z tym położono w niej nacisk na kształtowanie transformacji cyfrowej ukierunkowanej na człowieka, a także skupiono się na interoperacyjności, będącej głównym czynnikiem prorozwojowym w obszarze cyfrowych usług użyteczności publicznej w UE.

Deklaracja ta stanowi wkład w proces monitorowania programu polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie” do 2030 r. oraz związanej z nim Europejskiej deklaracji praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie. Opublikowany dziś dokument jest drugim już sprawozdaniem z wdrażania deklaracji berlińskiej sporządzonym podczas szwedzkiej prezydencji w Radzie UE – pierwsze sprawozdanie opublikowano w maju 2022 r. Najnowsze sprawozdanie zawiera przegląd postępów poczynionych przez państwa członkowskie we wdrażaniu działań w ramach polityki określonej w deklaracji berlińskiej i zestawia je z osiągnięciami roku poprzedniego. Odnotowano w nim pozytywne tendencje w większości obszarów, których dotyczy polityka, a zwłaszcza w poniższych:

    Państwa członkowskie nadal wdrażają strategie, realizują projekty i powołują rady, które mają na celu wzmocnienie praw podstawowych i wartości demokratycznych w sferze cyfrowej. Państwa członkowskie stworzyły wiele nowych platform, których celem jest przekazywanie informacji i wspieranie debaty o prawach podstawowych.

    Państwa członkowskie wprowadzają nowe strategie oraz inicjatywy, takie jak szkolenia, aby ich obywatele mogli rozwijać swoje umiejętności i kompetencje cyfrowe. Wszystko to przyczynia się do wzmocnienia podmiotowości obywateli oraz polepszenia ich umiejętności cyfrowych, co jest zgodne z komunikatem w sprawie przyciągania umiejętności i talentów do UE opublikowanym w kwietniu 2022 r.

    Państwa członkowskie wprowadzają do sektora publicznego innowacyjne technologie i systemy ukierunkowane na człowieka. To jeden z głównych filarów proponowanego aktu w sprawie Interoperacyjnej Europy, który ma zwiększyć interoperacyjność we wszystkich administracjach publicznych w Europie.

W kwestii zwiększania partycypacji i włączenia społecznego państwa członkowskie osiągnęły jednak mniejsze postępy i dlatego powinny podjąć większy wysiłek w zapewnieniu bezpieczeństwa w sferze cyfrowej, aby wzmacniać zaufanie.

W sprawozdaniu powyższe wnioski przedstawiono w rozbiciu na poszczególne państwa członkowskie, a także przytoczono przykłady dobrych praktyk dla decydentów, przedsiębiorstw i obywateli.

Deklaracja berlińska jest kontynuacją deklaracji z Tallinna w sprawie administracji elektronicznej z 2017 r. i rozszerza zasady stawiające użytkownika na pierwszym miejscu, sformułowane w deklaracji z Tallina, tym samym przyczyniając się do transformacji cyfrowej w Europie utwierdzonej na wartościach demokratycznych i zasadach etycznych.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska zdecydowała o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej sprawy przeciwko Polsce w związku z zakazem reklamowania działalności przez apteki na podstawie polskiego Prawa farmaceutycznego.

Zgodnie z polskim prawem apteki mogą przekazywać ogółowi społeczeństwa jedynie ograniczone informacje dotyczące ich lokalizacji i godzin otwarcia. W związku z tym nie mogą korzystać z internetu ani innych elektronicznych i nieelektronicznych środków na potrzeby komunikacji handlowej.

Zgodnie z dyrektywą o handlu elektronicznym członkowie zawodów regulowanych, tacy jak farmaceuci, powinni mieć możliwość korzystania z usług społeczeństwa informacyjnego w celu promowania swojej działalności. Zarówno dyrektywę o handlu elektronicznym, jak i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie temu, aby przepisy krajowe nakładały ogólny i całkowity zakaz reklamy aptek i ich działalności. Stanowisko to potwierdził również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Komisja uważa, że polskie prawo narusza dyrektywę o handlu elektronicznym, a także art. 49 i art. 56 TFUE, ponieważ całkowity zakaz nie jest uzasadniony i nie jest proporcjonalny w kontekście interesu zdrowia publicznego. Chociaż można pozostawić pewne niezbędne ograniczenia, aby zapobiec praktykom marketingowym, które mogłyby mieć negatywny wpływ na zdrowie publiczne, całkowity zakaz reklamy hamuje konkurencyjność rynku i stanowi przeszkodę w rozwoju i promowaniu nowoczesnych usług, które mogą przynieść bezpośrednie korzyści pacjentom.

Komisja początkowo skierowała do Polski wezwanie do usunięcia uchybienia w styczniu 2019 r., a następnie uzasadnioną opinię w lipcu 2020 r. Ponieważ Komisja uważa, że Polska nadal narusza przepisy UE, postanowiła skierować sprawę do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Kontekst

Zgodnie z dyrektywą o handlu elektronicznym państwa członkowskie zapewniają, aby korzystanie z informacji handlowych, które są częścią usługi społeczeństwa informacyjnego lub stanowią usługę społeczeństwa informacyjnego świadczoną przez członka zawodu regulowanego, było dozwolone pod warunkiem przestrzegania zasad wykonywania zawodu. Dotyczy to w szczególności niezależności, godności i prestiżu zawodu, tajemnicy zawodowej i rzetelności wobec klientów i innych przedstawicieli zawodu.

Zgodnie z orzecznictwem wszelkie środki krajowe, które – nawet jeśli są stosowane bez dyskryminacji ze względu na przynależność państwową – mogą utrudniać lub czynić mniej atrakcyjnym korzystanie przez obywateli Unii ze swobody przedsiębiorczości zagwarantowanej w Traktacie, są niezgodne z art. 49 TFUE.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja przyznaje ponad 3,6 mld euro na 41 zakrojonych na szeroka skalę projektów w zakresie czystych technologii, które mają być finansowane z unijnego funduszu innowacyjnego. Projekty te, koncentrujące się na planie REPowerEU i stopniowym wycofywaniu z Europy importu rosyjskich paliw kopalnych, obejmują szeroki zakres sektorów przemysłu, takich jak cement, stal, zaawansowane biopaliwa, zrównoważone paliwa lotnicze, energia wiatrowa i słoneczna oraz wodór odnawialny i jego pochodne. Finansowanie przyczyni się do ekologizacji istotnych sektorów gospodarki europejskiej, w szczególności tych, w których trudno jest obniżyć emisyjność.

Wybrane projekty są zlokalizowane w 15 państwach członkowskich UE: Austrii, Belgii, Chorwacji, Czechach, Danii, Finlandii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Grecji, Irlandii, Niemczech, Włoszech, Portugalii i Szwecji oraz w Norwegii. Wszystkie wspierane projekty wejdą w życie przed 2030 r. i będą mogły zapobiec emisji 221 mln ton CO2 w ciągu pierwszych 10 lat ich funkcjonowania.

41 projektów wybrano w następstwie trzeciego zaproszenia do składania wniosków dotyczących projektów na dużą skalę, obejmujących cztery tematy: „ogólne” obniżenie emisyjności, „elektryfikacja przemysłu i wodór”, „produkcja z wykorzystaniem czystych technologii”, oraz „projekty pilotażowej średniej wielkości”.

Obejmują one trzy projekty rafinerii i pięć projektów w sektorze cementu i wapna. Zlokalizowane są w Belgii, Chorwacji, Grecji, Holandii, Niemczech, Portugalii i Szwecji.

Obejmują one sześć projektów dotyczących produkcji wodoru odnawialnego oraz siedem projektów dotyczących wykorzystania wodoru w różnych sektorach: przemyśle chemicznym, rafineriach i sektorze stali. Projekty są zlokalizowane w Austrii, Belgii, Hiszpanii, Holandii, Francji, Niemczech, Portugalii, Szwecji i Norwegii.

Obejmują one cztery projekty dotyczące produkcji elektrolizerów, cztery projekty dotyczące baterii (w tym recyklingu) oraz trzy projekty dotyczące paneli i modułów fotowoltaicznych, zlokalizowanych w Belgii, Danii, Hiszpanii, Finlandii, Niemczech, Szwecji i Norwegii.

Obejmują one dwa projekty dotyczące energii wiatrowej, dwa dotyczące energii mórz i oceanów, dwa dotyczące chemikaliów oraz projekty w sektorze szklarskim, dotyczące wychwytywania dwutlenku węgla i e-paliw. Projekty są zlokalizowane w Czechach, Danii, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Francji, Niemczech, Włoszech i Norwegii.

Wybrane projekty zostały ocenione przez niezależnych ekspertów na podstawie pięciu kryteriów wyboru: zdolności do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w porównaniu z tradycyjnymi technologiami, poziomu innowacyjności, dojrzałości operacyjnej, finansowej i technicznej, skalowalności oraz opłacalności. Oprócz 41 projektów, które otrzymały dziś finansowanie, inne obiecujące, ale niewystarczająco zaawansowane projekty otrzymają od Europejskiego Banku Inwestycyjnego pomoc w zakresie ich opracowywania. Lista tych projektów zostanie ogłoszona w czwartym kwartale 2023 r. Pod koniec roku Komisja ogłosi kolejne zaproszenie do składania wniosków dotyczących dużych projektów w ramach funduszu innowacyjnego o zwiększonym budżecie w wysokości 4 mld euro.

Fundusz innowacyjny unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji jest jednym z największych na świecie programów finansowania wdrażania innowacyjnych technologii o zerowej emisji netto. Jest on jednym z kluczowych narzędzi planu przemysłowego Europejskiego Zielonego Ładu.  Finansowany z dochodów z aukcji uprawnień do emisji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), fundusz zorganizował już dwa zaproszenia do składania wniosków dotyczących projektów o dużej skali, przyznając dotacje o wartości 1,1 mld euro i 1,8 mld euro w formie dotacji na 7 i 16 projektów.

Fundusz innowacyjny, którego dochody szacuje się obecnie na około 40 mld euro do 2030 r.[1], ma pomóc przedsiębiorstwom inwestować w czystą energię i wprowadzać na rynek technologie, które mogą obniżyć emisyjność europejskiego przemysłu, przy jednoczesnym wspieraniu jego konkurencyjności. Dotacje są przyznawane w celu pokrycia różnicy w kosztach między takimi innowacyjnymi technologiami a technologiami konwencjonalnymi. Fundusz innowacyjny przyznaje dotacje w drodze regularnych zaproszeń do składania wniosków oraz w przyszłości w drodze przetargów konkurencyjnych (aukcji).

W 2023 r. zmiana dyrektywy w sprawie unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji wzmocniła fundusz innowacyjny, aby torować drogę działaniom w dziedzinie czystych technologii i dawać przykład na arenie międzynarodowej, przyczyniając się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu poprzez zwiększenie jego budżetu i wprowadzenie nowych narzędzi aukcyjnych. Jak zapowiedziano w planie REPowerEU, projekty w ramach tego zaproszenia zapewnią dalsze wsparcie na rzecz stopniowego wycofywania się UE z importu rosyjskich paliw kopalnych.

Fundusz innowacyjny jest wdrażany przez Europejską Agencję Wykonawczą ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA), natomiast Europejski Bank Inwestycyjny zapewnia pomoc w opracowywaniu obiecujących projektów, które nie są dostatecznie dojrzałe by podlegać finansowaniu przez fundusz innowacyjny.

W odpowiedzi na to zaproszenie do składania projektów złożono 239 wniosków. Około 196 kwalifikowało się do udziału i oceny. Ponad 40 proc. kwalifikowalnych projektów przekroczyło wszystkie progi oceny i można by rozważyć przyznanie im „pieczęci suwerenności”, nowego unijnego znaku jakości nadawanego wysokiej jakości projektom przyczyniającym się do realizacji celów Platformy Strategicznych Technologii dla Europy (STEP).

Źródło: Komisja Europejska.

Na szczycie UE-Japonia przewodnicząca Ursula von der Leyen ogłosiła, że Komisja znosi ograniczenia importu żywności po awarii jądrowej w Fukushimie. Zniesienie środków wynika z pozytywnych wyników kontroli produktów przeprowadzonych przez władze Japonii i państwa członkowskie.

Wkrótce po awarii UE podjęła niezbędne środki w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed możliwym skażeniem promieniotwórczym żywności i pasz przywożonych z Japonii i nałożyła obowiązek przeprowadzenia szczegółowych badań przed wywozem produktów spożywczych pod kątem promieniotwórczości.

Od czasu przyjęcia tych ograniczeń w 2011 r. środki te były poddawane przeglądowi przez Komisję co dwa lata i stopniowo łagodzone w miarę zmniejszania się ryzyka. Ostatni przegląd miał miejsce we wrześniu 2021 r. i zmniejszył wymogi dotyczące badań przed wywozem do grzybów dziko rosnących, niektórych gatunków ryb i dzikich roślin jadalnych.

Od czerwca 2011 r. w UE obowiązuje ścisły maksymalny poziom wynoszący 100 Bq/kg w odniesieniu do żywności z Japonii. Ta maksymalna wartość zawsze była w pełni przestrzegana, co świadczy o skuteczności japońskich systemów kontroli i monitorowania.

Obecnie, gdy ograniczenia zostały w pełni zniesione, ważne jest jednak, aby rząd Japonii nadal monitorował produkcję krajową pod kątem promieniotwórczości. Dotyczy to w szczególności ryb, produktów rybołówstwa i wodorostów w pobliżu miejsca uwolnienia zanieczyszczonej wody chłodzącej. Należy je monitorować pod kątem obecności radionuklidów, w tym trytu. Ważne jest również, aby rząd Japonii podawał wszystkie wyniki do wiadomości publicznej.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja proponuje środki mające na celu wzmocnienie obiegu zamkniętego w sektorze motoryzacyjnym, obejmujące projektowanie, produkcję i przetwarzanie pojazdów wycofanych z eksploatacji. Inicjatywa ta poprawi dostęp do zasobów dla gospodarki UE, przyczyni się do osiągnięcia celów UE w zakresie środowiska i klimatu, a jednocześnie wzmocni jednolity rynek i przyczyni się do sprostania wyzwaniom związanym z trwającą transformacją przemysłu motoryzacyjnego.

Oczekuje się, że proponowane działania wygenerują dochody netto w wysokości 1,8 mld EUR do 2035 r., wraz z utworzeniem dodatkowych miejsc pracy i zwiększeniem strumieni dochodów dla sektora gospodarowania odpadami i recyklingu. Ponadto przyczynią się one do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego w państwach trzecich poprzez zapobieganie wywozowi pojazdów nienadających się do ruchu drogowego oraz ograniczenie szkodliwych zanieczyszczeń i zagrożeń dla zdrowia w krajach importujących używane pojazdy z UE.

Oczekuje się, że proponowane rozporządzenie, zastępujące obecne dyrektywy w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz w sprawie przydatności do ponownego użycia, recyklingu i odzysku, przyniesie znaczne korzyści dla środowiska, w tym roczne zmniejszenieemisji CO2 o 12,3 mln ton do 2035 r., lepszą waloryzację o 5,4 mln ton materiałów oraz zwiększenie odzysku surowców krytycznych. Wdrożenie rozporządzenia doprowadzi do długoterminowych oszczędności energii na etapie produkcji, zmniejszenia zależności od importowanych surowców oraz promowania zrównoważonych modeli biznesowych o obiegu zamkniętym.

Przewiduje się, że sektor motoryzacyjny stanie się największym konsumentem surowców krytycznych wykorzystywanych w magnesach trwałych w silnikach e-napędów w Europie.  Zwiększenie odporności UE na zakłócenia w łańcuchu dostaw i zmniejszenie jej zależności od przywozu surowców krytycznych ma kluczowe znaczenie dla przejścia na pojazdy bezemisyjne. Aby ułatwić transformację sektora, Komisja dokonała przeglądu obowiązujących przepisów i zaproponowała jednolite rozporządzenie, które koncentruje się na kilku kluczowych elementach mających na celu poprawę jakości projektowania, zbierania i recyklingu, przy jednoczesnym ułatwieniu obowiązków sprawozdawczych:

    „Projektowanie o obiegu zamkniętym”: Zwiększenie obiegu zamkniętego w projektowaniu i produkcji pojazdów pomoże zapewnić ich łatwą demontaż. Producenci samochodów będą musieli przedstawić podmiotom zajmującym się demontażem jasne i szczegółowe instrukcje dotyczące sposobu wymiany i usuwania części i komponentów na etapie użytkowania i wycofania z eksploatacji pojazdu.

    „Wykorzystaj zawartość materiałów z recyklingu”: 25 % tworzyw sztucznych wykorzystywanych do budowy nowego pojazdu będzie musiało pochodzić z recyklingu, z czego 25 % musi zostać poddane recyklingowi z pojazdów wycofanych z eksploatacji.

    „Lepiej lepiej”: Środki te doprowadzą do odzyskania większej ilości surowców lepszej jakości, w tym surowców krytycznych, tworzyw sztucznych, stali i aluminium.  30 % tworzyw sztucznych pochodzących z pojazdów wycofanych z eksploatacji należy poddać recyklingowi. Dodatkowe środki będą wspierać rynek ponownego użycia, regeneracji i modernizacji części i komponentów pojazdu. Zachęca się państwa członkowskie do zapewnienia zachęt dla warsztatów i warsztatów do wspierania sprzedaży części zamiennych.

    „Poprawa zarządzania”: Nowe przepisy wzmocnią odpowiedzialność producenta poprzez ustanowienie krajowych systemów rozszerzonej odpowiedzialności producenta zgodnie z jednolitymi wymogami. Systemy te będą miały na celu zapewnienie odpowiedniego finansowania obowiązkowych operacji przetwarzania odpadów, zachęcanie podmiotów zajmujących się recyklingiem do poprawy jakości materiałów pochodzących z recyklingu z pojazdów wycofanych z eksploatacji, a tym samym wspieranie ściślejszej współpracy między podmiotami zajmującymi się przetwarzaniem a producentami.

    „Gromadzić więcej i inteligentniej”: Aby położyć kres zniknięciu pojazdów, we wniosku przewidziano lepsze egzekwowanie obowiązujących przepisów i zwiększenie przejrzystości. Oznacza to większą liczbę kontroli, cyfrowe śledzenie pojazdów wycofanych z eksploatacji w całej UE, lepsze oddzielenie starych samochodów od samochodów wycofanych z eksploatacji, wyższe grzywny za naruszenia oraz zakaz wywozu używanych pojazdów, które nie nadają się do ruchu drogowego.

    „Więcej pojazdów”: Zakres tych środków będzie stopniowo rozszerzany o nowe kategorie, takie jak motocykle, samochody ciężarowe i autobusy, co zapewni bardziej kompleksowy zakres.

Wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie wymogów dotyczących obiegu zamkniętego w odniesieniu do projektowania pojazdów i zarządzania pojazdami wycofanymi z eksploatacji zostanie teraz rozpatrzony przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Co roku ponad sześć milionów pojazdów w Europie kończy swoją eksploatację. Niewłaściwe obchodzenie się z pojazdami po zakończeniu ich eksploatacji powoduje utratę wartości i zanieczyszczenie. Niedawna ocena obowiązującego prawodawstwa UE regulującego tę dziedzinę – dyrektywa 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji („dyrektywa w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji”, przyjęta w 2000 r.) oraz dyrektywa 2005/64/WE dotycząca homologacji typu pojazdów silnikowych w odniesieniu do ich przydatności do ponownego użycia, zdolności do recyklingu i odzysku („dyrektywa w sprawie homologacji typu 3R”, przyjęta w 2005 r.) pokazały, że potrzebne są znaczne usprawnienia, aby przyspieszyć przejście sektora motoryzacyjnego na gospodarkę o obiegu zamkniętym, a tym samym zmniejszyć wpływ na środowisko związany z produkcją i przetwarzaniem pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz wzmocnić zrównoważony charakter przemysłu motoryzacyjnego i recyklingu w Europie.

Proponowane rozporządzenie jest zgodne z celem Europejskiego Zielonego Ładu i planu działania UE dotyczącego gospodarki o obiegu zamkniętym, jakim jest osiągnięcie bardziej zrównoważonego i odpornego przemysłu motoryzacyjnego. Jest ona ściśle powiązana z kilkoma ważnymi inicjatywami ustawodawczymi i wspiera ich wdrażanie, w tym ustawa o surowcach krytycznych, rozporządzenie w sprawie baterii, dyrektywa ramowa w sprawie odpadów, dyrektywa WEEE oraz rozporządzenie w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja proponuje środki mające na celu zwiększenie efektywności i zrównoważonego charakteru transportu towarowego poprzez poprawę zarządzania infrastrukturą kolejową, zapewnienie większych zachęt dla niskoemisyjnych samochodów ciężarowych oraz lepsze informowanie o emisjach gazów cieplarnianych w transporcie towarowym. Celem jest zwiększenie efektywności w sektorze, co pomoże mu przyczynić się do osiągnięcia celu, jakim jest ograniczenie emisji z transportu o 90 % do 2050 r., jak określono w Europejskim Zielonym Ładzie, przy jednoczesnym umożliwieniu dalszego rozwoju jednolitego rynku UE.

Budowa torów kolejowych jest kosztowna, a w UE coraz bardziej zatłoczone. Proponowane rozporządzenie zoptymalizuje ich wykorzystanie, poprawi koordynację transgraniczną, zwiększy punktualność i niezawodność, a ostatecznie przyciągnie większą liczbę przedsiębiorstw transportu towarowego do transportu kolejowego. Pasażerowie skorzystają z dodatkowych usług kolejowych, ponieważ przepustowość sieci będzie lepiej wykorzystywana, co będzie miało pozytywny wpływ na usługi transgraniczne, umożliwiając m.in. częstsze połączenia i wcześniejszą rezerwację biletów.

Obecne przepisy dotyczące zarządzania zdolnością są ustalane corocznie, na szczeblu krajowym i ręcznie. Nie faworyzuje to ruchu transgranicznego (około 50 % kolejowych przewozów towarowych przekracza granice); szczelne podejście prowadzi do opóźnień na granicach. To z kolei utrudnia funkcjonowanie jednolitego rynku. Powszechne są również opóźnienia spowodowane zatorami spowodowanymi nieskoordynowanymi pracami konserwacyjnymi.

Dzisiejszy wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie wykorzystania zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej w jednolitym europejskim obszarze kolejowym opiera się na prowadzonym przez branżę projekcie przeprojektowania harmonogramu. Celem jest lepsze reagowanie na różne potrzeby sektora kolejowego: stabilne rozkłady jazdy i wczesna rezerwacja biletów na przewozy pasażerskie oraz elastyczne przejazdy kolejowe dostosowane do łańcuchów dostaw „dokładnie na czas” dla spedytorów.

Ponad 50 % towarów przewożonych jest transportem drogowym w UE (dane z 2020 r.), a transport ten w znacznym stopniu przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych. Obecna dyrektywa w sprawie masy i wymiarów określa maksymalną długość, szerokość i wysokość masy pojazdów ciężkich. Dzisiejszy wniosek zmienia te przepisy, aby umożliwić dodatkową masę pojazdów wykorzystujących technologie bezemisyjne, ponieważ zazwyczaj zwiększają one masę pojazdu. Zachęci to do korzystania z bardziej ekologicznych pojazdów i technologii. Wraz z rozwojem technologii i lżejszymi bezemisyjnymi systemami napędowymi, również dzięki zastosowaniu urządzeń aerodynamicznych i kabin, czystsze pojazdy odniosą korzyści z dodatkowego obciążenia ładunkowego w porównaniu z konwencjonalnymi samochodami ciężarowymi.

Promowane będzie również upowszechnienie większej liczby kabin aerodynamicznych i innych urządzeń energooszczędnych, nie tylko zwiększających komfort i bezpieczeństwo kierowcy, ale także zwiększających efektywność bezemisyjnych mechanizmów napędowych, co oznacza mechanizm, który przekazuje moc z silnika do ruchu pojazdu.

Wniosek zapewni również jasność co do użytkowania w ruchu transgranicznym, pod pewnymi warunkami, cięższych i dłuższych pojazdów, które są obecnie dozwolone w niektórych państwach członkowskich. Obejmuje to wyjaśnienie, że państwa członkowskie, które dopuszczają europejskie systemy modułowe na swoim terytorium, będą również mogły wykorzystywać je w operacjach międzynarodowych między tymi sąsiadującymi państwami członkowskimi, bez konieczności zawierania umowy dwustronnej i bez ograniczeń dotyczących przekraczania tylko jednej granicy. Oznacza to, że taka sama ilość ładunku może być przewożona w mniejszej liczbie rejsów.

Aby zachęcić do transportu intermodalnego, w ramach którego towary są przemieszczane z wykorzystaniem co najmniej dwóch rodzajów transportu, ale ze znormalizowanymi jednostkami ładunkowymi (jak przyczepa kontenerowa lub inna), samochody ciężarowe, przyczepy i naczepy będą mogły przewozić dodatkową masę. Dodatkowa wysokość ułatwi również transport kontenerów o wysokich sześciennych standardowymi pojazdami.

Komisja proponuje wspólne podejście metodologiczne do obliczania emisji gazów cieplarnianych przez przedsiębiorstwa, jeżeli zdecydują się na publikację tych informacji lub jeżeli są proszone o ich udostępnienie ze względów umownych. Proponowana metodyka opiera się na niedawno przyjętej normie ISO/CEN dotyczącej kwantyfikacji i sprawozdawczości w zakresie emisji gazów cieplarnianych wynikających z funkcjonowania łańcuchów transportu pasażerskiego i towarowego. Wiarygodne dane dotyczące emisji „od drzwi do drzwi” umożliwią operatorom porównanie ich usług i umożliwią konsumentom dokonywanie świadomych wyborów w zakresie transportu i dostaw.

Wnioski te zostaną teraz rozpatrzone przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Transport towarowy stanowi trzon jednolitego rynku UE – przechowuje supermarkety, fabryki i apteki oraz umożliwia europejskim przedsiębiorstwom sprzedaż produktów na całym kontynencie i poza nim. W 2020 r. w unijnym sektorze transportu towarowego pracowało około 6 mln osób.

Jednak transport towarowy odpowiada również za ponad 30 % emisji CO2 pochodzących z transportu. W miarę rozwoju gospodarki UE emisje prawdopodobnie wzrosną, jeżeli nie zostaną wprowadzone środki obniżające emisyjność: oczekuje się, że do 2030 r. transport towarowy wzrośnie o około 25 %, a do 2050 r. – o 50 %.

Przedstawiony pakiet wniosków jest częścią szerzej zakrojonych wysiłków na rzecz zwiększenia zrównoważonego charakteru mobilności i transportu. Jest on kontynuacją kluczowych elementów pakietu „Gotowi na 55”, takich jak cele dotyczące stacji ładowania i tankowania paliw oraz wprowadzania zrównoważonych paliw w transporcie lotniczym i morskim.

W celu uzupełnienia dzisiejszych wniosków Komisja planuje dokonać przeglądu dyrektywy w sprawie transportu kombinowanego jeszcze w tym miesiącu. Komisja rozważy ewentualne włączenie szeregu środków regulacyjnych, operacyjnych i gospodarczych w celu zwiększenia konkurencyjności transportu intermodalnego.

Obecny pakiet uzupełnia również wniosek Komisji dotyczący aktualizacji polityki w zakresie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) poprzez zachęty i wymogi dotyczące rozwoju infrastruktury oraz poprzez lepszą integrację różnych rodzajów transportu w ramach systemu transportu multimodalnego. Technologie cyfrowe przyczyniają się również do zwiększenia efektywności, w tym europejski system zarządzania ruchem kolejowym i cyfrowe automatyczne połączenie kolejowe, rozporządzenie w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego oraz europejski morski pojedynczy punkt kontaktowy.

„Ekologizacja transportu towarowego” to inicjatywa przewodnia 4 strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Strategia jest planem działania na rzecz zmniejszenia emisji z transportu o 90 % do 2050 r., zgodnie z wymogami Europejskiego Zielonego Ładu. Wiele celów pośrednich strategii opisuje, w jaki sposób transport towarowy musi stać się bardziej ekologiczny, np. poprzez podwojenie kolejowego ruchu towarowego do 2050 r., zapewnienie bezemisyjności nowych pojazdów ciężkich do tego samego dnia oraz posiadanie bezemisyjnych, morskich statków gotowych do wprowadzenia na rynek do 2030 r.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja i Europejski Bank Inwestycyjny ustanowiły fundusz HERA Invest o wartości 100 mln euro uzupełniający program InvestEU, aby wspierać badania i rozwój w odniesieniu do najpilniejszych transgranicznych zagrożeń zdrowia, wykorzystując zasoby z Programu UE dla zdrowia. Obecnie przedsiębiorstwa europejskie mają trudności z dostępem do wystarczającego finansowania publicznego i prywatnego w celu opracowania i zwiększenia skali najnowocześniejszych rozwiązań w dziedzinie zdrowia i nauk biologicznych. Innowacje są potrzebne do reagowania na priorytetowe zagrożenia dla zdrowia, takie jak patogeny o wysokim potencjale pandemii lub oporność na antybiotyki.

HERA Invest, inicjatywa przewodnia Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia, skoncentruje się na profilaktyce i gotowości na wypadek stanu zagrożenia zdrowia, pomagając sprostać tym wyzwaniom poprzez:

    promowanie badań i rozwoju w Europie w celu wzmocnienia autonomii strategicznej

    ograniczenie niedoskonałości rynku, w przypadku gdy zasoby finansowe nie pokrywają potrzeb finansowych

    lewarowanie finansowania publicznego w celu zachęcania do inwestycji prywatnych

    tworzenie nowych medycznych środków przeciwdziałania w celu ochrony przed zagrożeniami dla zdrowia.

Instrument finansowania HERA Invest jest ukierunkowany na małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które opracowują medyczne środki przeciwdziałania dotyczące jednego z następujących zagrożeń dla zdrowia:

    patogenów o potencjale pandemii lub epidemii

    zagrożeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i jądrowych wynikających z przypadkowego lub celowego uwolnienia

    oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

W ramach HERA Invest Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) udzieli pożyczek typu venture, pokrywających maksymalnie 50 proc. całkowitych kosztów projektu. Wnioski można składać przez cały czas. EBI ocenia, czy dana operacja jest kwalifikowalna na podstawie określonych kryteriów oraz komercyjnej i naukowej wykonalności projektu.

Misją Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA) jest zapobieganie stanom zagrożenia zdrowia, ich wykrywanie i szybkie reagowanie na nie. Urząd ustanowiono we wrześniu 2021 r., aby doraźne rozwiązania w zakresie zarządzania pandemią i reagowania na nią zastąpić stałą strukturą z odpowiednimi narzędziami i zasobami umożliwiającymi planowanie działań UE w sytuacjach nadzwyczajnych związanych ze zdrowiem. Głównym celem HERA jest zapewnienie rozwoju, produkcji, zamówień i sprawiedliwego podziału kluczowych medycznych środków przeciwdziałania w celu wyeliminowania wszelkich ewentualnych luk w ich dostępności.

Ustanowienie HERA INVEST jest jedną z pięciu inicjatyw przewodnich HERA, jak określono w planie prac HERA na 2023 r., i dotyczy wyzwań i niedoskonałości rynku oraz zwiększa otwartą strategiczną autonomię Unii.

HERA wraz z państwami członkowskimi zidentyfikowała trzy konkretne zagrożenia dla zdrowia o dużym oddziaływaniu w celu zapewnienia gotowości i reagowania poprzez wyeliminowanie ewentualnych luk w podaży i dostępności medycznych środków przeciwdziałania.

Identyfikacja kluczowych zagrożeń dla naszego bezpieczeństwa zdrowotnego rozpoczyna proces mający na celu zapewnienie rozwoju, zdolności produkcyjnych i zwiększenia skali produkcji, zamówień i potencjalnego gromadzenia zapasów produktów leczniczych i diagnostycznych, wyrobów medycznych i środków ochrony indywidualnej, a także innych medycznych środków przeciwdziałania, aby zapewnić ich dostępność w razie potrzeby. HERA zapewni, aby inwestycje były stale ukierunkowane na ochronę zdrowia publicznego i bezpieczeństwo zdrowotne pod względem dostępności medycznych środków przeciwdziałania.

HERA stanowi jeden z fundamentów Europejskiej Unii Zdrowotnej i poprawia zdolność do reagowania i gotowość UE na wypadek stanów zagrożenia zdrowia.

Europejski Bank Inwestycyjny (EBI): EBI jest współwłasnością 27 państw członkowskich UE. Przez swoje działania w zakresie udzielania pożyczek, łączenia różnych form finansowania i doradztwa EBI dąży do zwiększenia potencjału Europy w zakresie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, wspiera działania na rzecz przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej oraz promuje politykę UE poza granicami UE. W latach 2015–2020 EBI był partnerem wykonawczym Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych i zarządzającym Europejskim Centrum Doradztwa Inwestycyjnego, które są głównymi filarami planu inwestycyjnego dla Europy. Od 2021 r. jest on jednym z partnerów wykonawczych InvestEU.

Program InvestEU zapewnia UE kluczowe długoterminowe finansowanie poprzez zmobilizowanie środków prywatnych i publicznych na wsparcie priorytetów UE. W ramach programu Fundusz InvestEU jest wdrażany za pośrednictwem partnerów finansowych, którzy zainwestują w projekty z wykorzystaniem gwarancji z budżetu UE, dzięki czemu uruchomią co najmniej 372 mld euro na dodatkowe inwestycje.

Źródło: Komisja Europejska.

Wszystkie ofiary przestępstw w całej Unii Europejskiej zasługują na wsparcie. Przedstawiona dziś inicjatywa Komisji Europejskiej ma na celu wzmocnienie praw ofiar przestępstw w całej Unii Europejskiej, tak aby otrzymywały one wsparcie, miały dostęp do informacji, mogły dochodzić sprawiedliwości i uzyskiwać odszkodowania. Proponowana aktualizacja obowiązującej dyrektywy ustanawia normy minimalne, które wykraczają poza normy przyjęte w 2012 r. i skutecznie odpowiadają na zmieniające się potrzeby naszego społeczeństwa, rozwój technologiczny i zmiany w systemie wymiaru sprawiedliwości.

Reforma obejmuje:

    zadbanie o to, by ofiary były dobrze poinformowane o przysługujących im prawach i dysponowały zasobami niezbędnymi do złożenia zawiadomienia o przestępstwie; w tym celu ma powstać uniwersalny ogólnounijny telefon zaufania dla ofiar pod numerem 116 006 oraz kompleksowa strona internetowa, która powinna również umożliwiać prowadzenie czatu i wysyłanie e-maili;

    wzmocnienie środków bezpieczeństwa dostosowanych do szczególnych potrzeb bezbronnych ofiar (takich jak dzieci, osoby starsze, osoby z niepełnosprawnościami, ofiary przestępstw z nienawiści lub ofiary aresztowane). Proponujemy poprawę indywidualnej oceny potrzeb ofiar w zakresie ochrony – poprzez wprowadzenie wymogu inicjowania takiej oceny przy pierwszym kontakcie z organami – oraz rozszerzenie wykazu dostępnych środków ochrony, takich jak nakazy ochrony lub zapewnienie obecności organów ścigania;

    zapewnienie dostępu do specjalistycznych usług wsparcia dla bezbronnych ofiar, takich jak bezpłatne wsparcie psychologiczne przez tak długi okres, jak jest to konieczne, w zależności od indywidualnych potrzeb;

    ułatwienie dostępu do wymiaru sprawiedliwości dzięki zapewnieniu ofiarom wystarczającej pomocy w sądzie i możliwości zaskarżenia decyzji w postępowaniach karnych mających wpływ na ich prawa, niezależnie od ich statusu w danym postępowaniu;

    zapewnienie skutecznego dostępu do odszkodowania dzięki zagwarantowaniu ofiarom odszkodowania niezwłocznie po wydaniu wyroku. Osoby pokrzywdzone powinny mieć prawo do uzyskania decyzji w sprawie odszkodowania od sprawcy w ramach postępowania karnego (bez konieczności wszczynania innego postępowania), a państwo powinno wypłacić odszkodowanie bezpośrednio osobie pokrzywdzonej, a następnie zwrócić się do sprawcy o zwrot kosztów.

Proponowane zmiany i środki opierają się na ocenie dyrektywy o prawach ofiar z 2012 r. oraz Strategii UE w zakresie praw ofiar na lata 2020–2025. Pokazują one, że Unia Europejska z zaangażowaniem stara się ciągle poprawiać poziom ochrony ofiar przestępstw i wsparcie im zapewniane we wszystkich państwach członkowskich.

Wniosek Komisji musi zostać przyjęty przez Parlament Europejski i Radę. Po przyjęciu dyrektywy państwa członkowskie będą miały dwa lata na jej wdrożenie do prawa krajowego. Dla korzystania z elektronicznych środków komunikacji przewidziano wyjątek – w tym przypadku państwa członkowskie miałyby cztery lata na ustanowienie niezbędnych struktur.

Stosowanie unijnej dyrektywy o prawach ofiar rozpoczęło się w 2015 r. Od tego czasu dyrektywa wywarła pozytywny wpływ na prawa ofiar do dostępu do informacji i poprawiła dostęp ofiar do usług wsparcia.

W czerwcu 2020 r. Komisja przyjęła Strategię UE w zakresie praw ofiar (2020–2025), aby zintensyfikować wysiłki na rzecz zapewnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości wszystkim ofiarom przestępstw, niezależnie od tego, gdzie w UE lub w jakich okolicznościach doszło do przestępstwa. W strategii tej określono szereg działań o charakterze nieustawodawczym w odniesieniu do praw ofiar, w tym przegląd dyrektywy o prawach ofiar z 2012 r., oraz przewidziano, że Komisja powinna ocenić wpływ dyrektywy o prawach ofiar i w razie potrzeby przedstawić wniosek ustawodawczy w celu jej aktualizacji. Ocena dyrektywy o prawach ofiar, przyjęta w czerwcu 2022 r., potwierdziła, że dyrektywa ta przyniosła w dużej mierze oczekiwane korzyści. Wykazała ona jednak również niedociągnięcia w konkretnych kwestiach, które wymagają poprawy, w odniesieniu do podstawowych praw ofiar wynikających z dyrektywy. Problemy te wynikają z braku jasności i precyzji w sformułowaniu określonych praw oraz z pozostawienia państwom członkowskim dużego marginesu swobody w ich wdrażaniu.

Państwa członkowskie w dużej mierze zakończyły transpozycję dyrektywy o prawach ofiar. W 2016 r. Komisja wszczęła postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom przeciwko 26 państwom członkowskim UE w związku z niepełną transpozycją tej dyrektywy. Od tego czasu Komisja zamknęła wszystkie te postępowania z wyjątkiem jednego.

Aby zaradzić niedociągnięciom w dyrektywie o prawach ofiar, które ujawniono w wyniku oceny tej dyrektywy i licznych konsultacji, Komisja proponuje ukierunkowane zmiany, które wzmocnią zdolność ofiar do korzystania z przysługujących im praw.

Źródło: Komisja Europejska.