Strona startowa
Technologie krytyczne bez ryzyka
- 25-10-2023
Komisja Europejska wyraża zalecenie przeprowadzenia ocen ryzyka w czterech kluczowych obszarach technologii krytycznych, a mianowicie: zaawansowanych półprzewodników, sztucznej inteligencji, technologii kwantowych i biotechnologii.
Podstawową zasadą jest zatwierdzenie przez Komisję Europejską ogólnego zalecenia dotyczącego identyfikacji obszarów technologii krytycznych, które wymagają dalszej oceny ryzyka przy współudziale państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendacja ta jest efektem wspólnego komunikatu, który przyjął holistyczne podejście strategiczne do kwestii bezpieczeństwa gospodarczego w ramach Unii.
Zalecenie skupia się na jednym z czterech rodzajów ryzyka, które stanowią element tego kompleksowego podejścia, a mianowicie na ryzyku technologicznym i potencjalnym wycieku technologii. Warto zaznaczyć, że ocena ryzyka będzie przeprowadzana w sposób obiektywny, a w obecnym etapie nie ma możliwości przewidzenia wyników oceny ani konkretnych działań następczych. Zalecenie Komisji obejmuje wykaz dziesięciu obszarów technologii krytycznych, które zostały wybrane na podstawie określonych kryteriów:
- Charakter technologii o potencjale rozwojowym i transformacyjnym, które mają zdolność do znacznego zwiększenia wydajności, efektywności lub przeprowadzenia radykalnych zmian w sektorach i zdolnościach, między innymi.
- Ryzyko związane z potencjalną fuzją dziedzin militarnych i cywilnych, mające na celu określenie znaczenia danej technologii zarówno dla sektora cywilnego, jak i wojskowego, oraz jej potencjału rozwoju w tych dziedzinach, z równoczesnym zidentyfikowaniem ryzyka, że pewne technologie mogą być wykorzystywane w sposób zagrażający pokojowi i bezpieczeństwu.
- Ryzyko, że technologia może zostać użyta w sposób naruszający prawa człowieka, obejmujące potencjalne nadużycia, w tym naruszenia fundamentalnych wolności.
W ramach dziesięciu obszarów technologii krytycznych określono cztery, które według zaleceń uważane są za szczególnie wrażliwe i stanowią bezpośrednie zagrożenie w kontekście bezpieczeństwa technologicznego oraz potencjalnego wycieku technologii:
- Zaawansowane technologie półprzewodnikowe (mikroelektronika, fotonika, czipy o wysokiej częstotliwości, sprzęt do produkcji półprzewodników).
- Technologie sztucznej inteligencji (obliczenia na dużą skalę, przetwarzanie w chmurze, analiza danych, komputerowe rozpoznawanie obrazów, przetwarzanie języka, rozpoznawanie obiektów).
- Technologie kwantowe (obliczenia kwantowe, kryptografia kwantowa, komunikacja kwantowa, wykrywanie kwantowe i radary kwantowe).
- Biotechnologie (techniki modyfikacji genetycznej, nowe techniki genomowe, napęd genowy, biologia syntetyczna).
Komisja rekomenduje, aby państwa członkowskie we współpracy z Komisją przeprowadziły wspólne oceny ryzyka w tych czterech obszarach do końca bieżącego roku. W zaleceniu zawarte są także wytyczne dotyczące organizacji tych wspólnych ocen ryzyka, w tym konieczność konsultacji z sektorem prywatnym i zachowania poufności danych.
Podczas podejmowania decyzji dotyczących kolejnych wspólnych ocen ryzyka w odniesieniu do jednego lub więcej z wymienionych dodatkowych obszarów technologii lub ich podkategorii, Komisja uwzględni bieżące lub planowane inicjatywy promocyjne i partnerstwa w tych dziedzinach. Ogólnie rzecz biorąc, Komisja będzie brała pod uwagę, że działania podejmowane w celu wzmocnienia konkurencyjności Unii Europejskiej w tych obszarach mogą przyczynić się do ograniczenia pewnych ryzyk związanych z technologią.
Współpraca i plan na przyszłość W celu rozpoczęcia wspólnych ocen ryzyka w czterech wymienionych obszarach technologii, Komisja planuje współpracować z państwami członkowskimi za pośrednictwem stosownych forum eksperckich. Dodatkowo, Komisja zaangażuje się w otwarty dialog z państwami członkowskimi w celu ustalenia harmonogramu i zakresu kolejnych ocen ryzyka, z uwzględnieniem wpływu czynnika czasowego na ewolucję ryzyka. Na podstawie takiego dialogu i początkowych doświadczeń z pierwszymi wspólnymi ocenami ryzyka oraz dostępnych dodatkowych informacji na temat tych obszarów technologii, Komisja może zaproponować kolejne inicjatywy w tym zakresie do wiosny 2024 roku.
Warto podkreślić, że zalecenie nie zawiera wytycznych co do ostatecznego wyniku oceny ryzyka. Dopiero dokładny wynik wspólnej oceny, ukazujący poziom ryzyka i jego charakter, posłuży jako podstawa do dalszej dyskusji nad ewentualnymi precyzyjnymi i adekwatnymi środkami w zakresie promocji, partnerstwa lub ochrony w odniesieniu do tych obszarów technologii lub ich podkategoriów.
Założenia kontekstowe W dniu 20 czerwca 2023 roku Komisja Europejska oraz Wysoki Przedstawiciel przyjęli wspólny komunikat, prezentujący europejską strategię bezpieczeństwa gospodarczego. W ramach tej strategii skoncentrowano się na trzech głównych filarach działań: wsparcie bazy ekonomicznej i konkurencyjności Unii Europejskiej, ochrona przed różnorodnymi rodzajami ryzyka oraz nawiązywanie partnerstw z jak najszerszym gronem państw, w celu rozwiązywania wspólnych problemów i promowania wspólnych interesów.
W ramach tych działań sprecyzowano konkretne kroki, które należy podjąć w celu zwiększenia odporności łańcuchów dostaw, ochrony infrastruktur krytycznych, zwalczania zagrożeń związanych z bezpieczeństwem fizycznym i cyberbezpieczeństwem, a także eliminacji ryzyka związanego z technologią i potencjalnym wyciekiem technologii. Wykaz przedstawiony w niniejszym zaleceniu stanowi trzeci filar tych działań.
Źródło: Komisja Europejska.