Komisja Europejska przedstawiła nowy plan na rzecz wzrostu gospodarczego Bałkanów Zachodnich, który zakłada przeznaczenie 6 miliardów euro na dotacje i pożyczki. Celem jest przyspieszenie integracji społeczno-gospodarczej tego regionu z Unią Europejską i umożliwienie korzystania z niektórych zalet członkostwa w UE przed formalnym przystąpieniem. Plan ten zakłada intensyfikację reform i inwestycji, przyczyniając się do przyspieszenia rozwoju gospodarczego regionu i procesu rozszerzenia UE. Instrument wsparcia reform i wzrostu gospodarczego na lata 2024-2027 obejmie dotacje i pożyczki preferencyjne, z płatnościami uzależnionymi od realizacji uzgodnionych reform.
Plan wzrostu gospodarczego opiera się na czterech filarach:
- Wzmocnienie integracji gospodarczej z jednolitym rynkiem UE, co obejmuje adaptację do przepisów UE oraz otwarcie odpowiednich sektorów gospodarki, z siedmioma działaniami priorytetowymi, w tym swobodnym przepływem towarów, usług, pracowników, dostępem do obszaru płatności w euro (SEPA), ułatwieniem transportu drogowego, integracją i dekarbonizacją rynków energii, jednolitym rynkiem cyfrowym oraz integracją przemysłowych łańcuchów dostaw.
- Wzmocnienie integracji gospodarczej w ramach wspólnego rynku regionalnego, bazującego na przepisach i standardach UE, co może przyczynić się do wzrostu gospodarczego o 10%.
- Przyspieszenie kluczowych reform wspierających drogę Bałkanów Zachodnich do członkostwa w UE, poprawę zrównoważonego wzrostu gospodarczego, w tym poprzez przyciąganie inwestycji zagranicznych i wzmacnianie stabilności regionu.
- Zwiększenie pomocy finansowej dla wsparcia reform, z 2 miliardami euro w formie dotacji i 4 miliardami euro w formie pożyczek preferencyjnych, z płatnościami zależnymi od realizacji reform społeczno-gospodarczych i podstawowych.
Partnerzy z Bałkanów Zachodnich będą proszeni o przygotowanie programów reform opartych na zaleceniach UE i krajowych programach reform gospodarczych, które będą konsultowane, oceniane i przyjmowane przez Komisję. Ursula von der Leyen, Przewodnicząca Komisji Europejskiej, zauważyła, że plan ten ma potencjał do podwojenia gospodarki Bałkanów Zachodnich w ciągu najbliższych 10 lat, umożliwiając im korzystanie z kluczowych obszarów jednolitego rynku UE.
Parlament Europejski i Rada w ramach śródokresowego przeglądu ocenią wniosek o nowy instrument. Po jego przyjęciu, partnerzy z Bałkanów Zachodnich będą poproszeni o przedstawienie indywidualnych programów reform na lata 2024–2027. Serbia i Kosowo będą zachęcane do konstruktywnego dialogu w celu normalizacji stosunków, wspieranego przez UE.
Obecnie konwergencja gospodarcza między Bałkanami Zachodnimi a UE nie postępuje wystarczająco szybko, a średni PKB na mieszkańca w regionie wynosi od 30 do 50% średniej UE. Integracja z jednolitym rynkiem UE była kluczowym czynnikiem wzrostu gospodarczego dla krajów, które przystąpiły do UE, widocznie wpływając na ich PKB i poziom dochodów.
Źródło: Komisja Europejska.
