Instytucje i organy UE

Eurostat, urząd statystyczny Unii Europejskiej, opublikował dzisiaj „Sustainable development in the European Union –monitoring report on progress towards the SDGs in an EU context, 2023 edition” [Zrównoważony rozwój w Unii Europejskiej – sprawozdanie monitorujące z postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w kontekście UE - wydanie z 2023 r.]. Sprawozdanie jest publikowane wraz z wiosennym pakietem europejskiego semestru, aby zwiększyć jego znaczenie dla polityki i w ten sposób zrealizować zobowiązanie obecnej Komisji do włączenia celów zrównoważonego rozwoju do europejskiego semestru, które zostało powierzone komisarzowi Paolo Gentiloniemu.

Sprawozdanie pokazuje, że w ciągu ostatnich pięciu lat UE poczyniła postępy w realizacji większości celów, zgodnie z priorytetami Komisji w kluczowych obszarach polityki takich jak Europejski Zielony Ład, 8. unijny program działań w zakresie środowiska i Plan działania na rzecz Europejskiego filaru praw socjalnych. Dane pokazują, że UE poczyniła duże postępy w realizacji wielu celów społeczno-gospodarczych, natomiast w dziedzinie środowiska oczekuje się dalszych postępów w miarę wdrażania przez państwa członkowskie ambitnych celów Europejskiego Zielonego Ładu.

Po raz pierwszy w sprawozdaniu przeanalizowano krótkoterminowy wpływ obecnych kryzysów na cele zrównoważonego rozwoju. Uwzględniono przy tym również kryzys energetyczny w kontekście wojny Rosji przeciwko Ukrainie oraz wstrząsy wtórne po pandemii. Sprawozdanie zawiera ponadto rozdział z dogłębniejszą analizą skutków ubocznych konsumpcji w UE dla pozostałych części świata.

Ze sprawozdania wynika, że w ciągu ostatnich pięciu lat UE poczyniła znaczne postępy w realizacji trzech celów zrównoważonego rozwoju, a umiarkowane w przypadku większości pozostałych. W szczególności:

    Największe postępy UE poczyniła, jeśli chodzi o promowanie wzrostu gospodarczego i godnej pracy (cel 8). W 2022 r. wskaźnik zatrudnienia w UE osiągnął nowy rekordowo wysoki poziom 74,6 proc., podczas gdy stopa bezrobocia długotrwałego w UE spadła do najniższego w historii poziomu.

    Poczyniono również znaczne postępy w ograniczeniu ubóstwa (cel 1) i poprawie równouprawnienia płci (cel 5). Odsetek osób przeciążonych wydatkami mieszkaniowymi zmniejszył się od 2015 r., a wynagrodzenie za godzinę pracy w przypadku kobiet dorównuje wynagrodzeniu mężczyzn.

    Znaczne postępy poczyniono również w zmniejszeniu nierówności (cel 10), zapewnieniu dobrej jakości edukacji (cel 4), a także we wspieraniu pokoju i bezpieczeństwa osobistego na terytorium UE oraz w poprawie dostępu do wymiaru sprawiedliwości i zaufania do instytucji (cel 16). Różnice w dochodach między zamożniejszymi i uboższymi grupami ludności zmniejszyły się, a UE jest na dobrej drodze do osiągnięcia celu, którego założeniem jest zwiększenie do 45 proc. odsetka osób z wykształceniem wyższym. W ciągu ostatnich kilku lat życie w UE stało się bezpieczniejsze, ponieważ liczba zgonów w wyniku zabójstw lub napadów oraz postrzegane występowanie przestępstw, przemocy i wandalizmu w europejskim regionie znacznie spadło. Co więcej, pomimo komplikacji spowodowanych pandemią COVID-19 UE poczyniła zadowalające postępy w realizacji celów dotyczących zdrowia i dobrostanu (cel 3) oraz innowacji i infrastruktury (cel 9).

    Jeśli chodzi o tendencje w obszarach odpowiedzialnej konsumpcji i produkcji (cel 12), zrównoważonych miast i społeczności (cel 11), życia pod wodą (cel 14), „zero głodu” (cel 2), czystej wody i urządzeń sanitarnych (cel 6) oraz przystępnej cenowo i czystej energii (cel 7), postępy były umiarkowane.

    Większych postępów oczekuje się w przypadku trzech celów – działania w dziedzinie klimatu (cel 13), życie na lądzie (cel 15) i partnerstwa globalne (cel 17) – ponieważ państwa członkowskie UE powinny realizować ambitniejsze cele środowiskowe określone na szczeblu unijnym. Jeśli chodzi o działania w dziedzinie klimatu (cel 13), UE wyznaczyła bardzo ambitne i bezprecedensowe cele klimatyczne na 2030 r., które w porównaniu z dotychczasowymi tendencjami będą wymagać wzmożonych wysiłków. W związku z tymi dodatkowymi wysiłkami UE przyjęła już środki z zakresu polityki, zwłaszcza za pośrednictwem pakietu „Gotowi na 55”; m.in. dokonała przeglądu unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS) i przedłożyła rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego, w którym wyznaczono państwom członkowskim wiążące roczne limity emisyjne. Również w dziedzinie energii UE wyznaczyła ambitniejsze cele na 2030 r. Tym samym w nadchodzących latach w dziedzinie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych także widoczne powinny być w UE większe postępy. W kwestii życia na lądzie (cel 15), pomimo faktu, że powierzchnia lądowych obszarów chronionych wzrosła od 2013 r., UE nadal odnotowuje stały spadek liczebności populacji pospolitych gatunków ptaków oraz motyli łąkowych. Dodatkowe wysiłki niezbędne do odwrócenia degradacji ekosystemów przewidziano w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030, w uruchomionej w tym roku strategii leśnej UE 2030 oraz w unijnej strategii ochrony gleb, w której wyznaczono cel na 2030 r. dotyczący odtwarzania zdegradowanych gruntów i gleb oraz zwalczania pustynnienia. Jeśli chodzi o partnerstwa w związku z realizacją celu 17, tendencja częściowo odzwierciedla skutki cykliczne, a zwłaszcza wzrost długu publicznego wynikający z kryzysu związanego z COVID-19.

Cele zrównoważonego rozwoju od dłuższego czasu są centralnym elementem europejskiego procesu kształtowania polityki, są silnie zakorzenione w traktatach europejskich i uwzględnianie w kluczowych projektach, politykach i inicjatywach sektorowych Komisji Ursuli von der Leyen. Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i jej 17 celów zrównoważonego rozwoju przyjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ) we wrześniu 2015 r. nadały nowy impuls ogólnoświatowym wysiłkom zmierzającym do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. UE w pełni zobowiązała się do realizacji Agendy 2030, jak określono w dokumencie roboczym służb Komisji pt. „Europejski Zielony Ład” oraz w dokumencie roboczym służb Komisji pt. „Realizacja celów zrównoważonego rozwoju ONZ – podejście kompleksowe”.

Dzisiejsza publikacja jest siódmym z serii corocznych sprawozdań monitorujących zainicjowanych przez Eurostat w 2017 r. Sprawozdanie to opiera się na zestawie wskaźników UE dotyczących celów zrównoważonego rozwoju, opracowanym w celu monitorowania postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w kontekście UE. Celem sprawozdania monitorującego jest przedstawienie obiektywnej oceny tego, czy UE – zgodnie z wybranymi wskaźnikami – poczyniła postępy w realizacji celów zrównoważonego rozwoju w ciągu ostatnich pięciu i 15 lat.

Tendencje wskaźników ocenia się na podstawie ich średniej rocznej stopy wzrostu w ciągu ostatnich pięciu lat. W przypadku 22 wskaźników zawierających ilościowe cele UE ocenia się postępy w realizacji tych celów. Cele te dotyczą głównie zmiany klimatu, różnorodności biologicznej, Europejskiego filaru praw socjalnych, zużycia energii i edukacji. Wszystkie pozostałe wskaźniki ocenia się zgodnie z kierunkiem i prędkością zmian.

Źródło: Komisja Europejska.

Pierwszego dnia sesji posłowie debatowali nad stanowiskiem ws. nowego prawa, którego celem jest ograniczenie emisji metanu z sektora energetycznego. Tekst wzmacnia zobowiązania do wykrywania i naprawy wycieków metanu, a posłowie chcą, aby importowany węgiel i gaz były objęte nową legislacją od 2026 roku. W poniedziałek posłowie omówili także projekt rezolucji, w której wzywa się do zwiększenia funduszy na unijny program „Owoce, warzywa i mleko w szkole” oraz na dystrybucję nieprzetworzonych, ekologicznych i lokalnych produktów. Pierwszego dnia sesji posłowie omówili również sprawozdanie posła Adama BIELANA w sprawie strategii normalizacji dla jednolitego rynku.

We wtorek 9 maja w godzinach 10.30-12.00 kanclerz Niemiec Olaf Scholz przedstawił posłom do PE swoje przemyślenia na temat przyszłości UE i wyzwań stojących przed Europą. Była to już dziesiąta debata z cyklu „Oto Europa”, która odbyła się w Parlamencie Europejskim. Drugiego dnia sesji odbyły się głosowania nad sprawozdaniami posłów Joachima BRUDZIŃSKIEGO oraz Ryszarda CZARNECKIEGO w sprawie absolutorium z wykonania budżetów wspólnych przedsięwzięć UE za rok budżetowy 2021. We wtorek odbyła się także debata nad przystąpieniem UE do konwencji stambulskiej o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet. Opinia Trybunału Sprawiedliwości UE z 6 października 2021 roku potwierdziła, że UE może ratyfikować konwencję stambulską nawet przy braku jednomyślności. Rada zwróciła się do Parlamentu o zgodę na zakończenie tego procesu. Posłowie będą także głosować nad zawieszeniem na kolejny rok ceł importowych UE na ukraińskie produkty rolne, aby wesprzeć gospodarkę Ukrainy oraz debatować nad wpływem tego importu na ceny w UE. Obecne instrumenty wygasną 5 czerwca 2023 roku. Zgodnie z nowym wnioskiem zawieszenie ceł importowych, ceł antydumpingowych i środków ochronnych na ukraiński eksport do UE zostanie przedłużone o kolejny rok, w związku z wojną wywołaną przez Rosję, która utrudnia Ukrainie handel z resztą świata. We wtorek posłowie przyjęli także stanowisko negocjacyjne w sprawie przepisów, mających poprawić oznakowanie produktów, wydłużyć ich trwałość i położyć kres wprowadzającym w błąd oświadczeniom. Projekt przygotowany przez parlamentarną komisję ds. rynku wewnętrznego zakazuje używania pseudoekologicznego marketingu, opartego na ogólnych informacjach, takich jak „przyjazny dla środowiska”, „naturalny”, „biodegradowalny”, „neutralny dla klimatu” czy „eko”, jeśli nie są one poparte szczegółowymi dowodami.

W środę posłowie będą debatować nad udziałem rolników w zielonej transformacji oraz nad tym, jak skuteczniej pomóc sektorowi rolnemu. Podczas debaty z Komisją i szwedzką Prezydencją, posłowie prawdopodobnie podkreślą potrzebę wsparcia unijnych rolników w dostosowaniu się do bardziej ekologicznych praktyk rolniczych i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Europie. Trzeciego dnia sesji, podczas uroczystego posiedzenia w Parlamencie Europejskim wystąpi prezydent Portugalii Marcelo Rebelo de Sousa. Posłowie omówią również przypadki łamania praw człowieka, zasad demokracji i państwa prawa na świecie.

W ostatnim dniu sesji plenarnej posłowie omówą europejską inicjatywę obywatelską „Nie dla obcinania płetw rekinom i handlu nimi” oraz kwestię ochrony i odbudowy ekosystemów morskich w celu zapewnienia zrównoważonego i odpornego rybołówstwa.

 

Źródło: Parlament Europejski.

Europejski Komitet Regionów (KR) jest organem doradczym - unijnym zgromadzeniem 353 przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych z 28 krajów członkowskich. Podobnie jak Posłowie do Parlamentu Europejskiego członkowie KR dobierają się w grupy – frakcje według poglądów politycznych a nie w grupy narodowe.

 

Zadaniem Europejskiego Komitetu Regionów jest wypowiadanie się na temat aktów prawnych UE z perspektywy lokalnej i regionalnej. Komitet sporządza w tym celu sprawozdania („opinie”) dotyczące wniosków legislacyjnych Komisji. Traktat Lizboński zobowiązał Komisję, Radę i Parlament do zasięgania opinii Europejskiego Komitetu Regionów przed przyjęciem decyzji UE w sprawach takich jak: spójność gospodarcza i społeczna, transeuropejskie sieci infrastruktury, zdrowie, edukacja i kultura, zatrudnienie, środowisko, szkolenia zawodowe, transport, ochrona ludności, zmiana klimatu, energia, usługi świadczone w interesie ogólnym – bowiem wszystkie dotyczących samorządów lokalnych i regionalnych. Komisja, Rada i Parlament mogą również zwracać się o jego opinię w dowolnej sprawie. Ze swojej strony, Komitet może też z własnej inicjatywy wydawać opinie i przedstawiać je Komisji, Radzie i Parlamentowi.

 

Co roku Europejski Komitet Regionów odbywa pięć sesji plenarnych, podczas których wyznacza ogólne wytyczne swej polityki oraz przyjmuje opinie. Członkowie Komitetu przypisani są do wyspecjalizowanych komisji, których zadaniem jest przygotowywanie sesji plenarnych. W Komitecie działa sześć takich komisji:

Ponadto działają również dwie komisje zajmujące się sprawami finansowymi i administracyjnymi:

Polska ma w Europejskim Komitecie Regionów 21 reprezentantów: marszałków województw, prezydentów miast, burmistrzów, wójtów itd. Członkiem Komitetu Regionów z obszaru Województwa Lubuskiego jest burmistrz Kostrzyna n. Odrą: Andrzej Kunt (członek -zastępca). 

 

Strona internetowa Europejskiego Komitetu Regionów: www.cor.europa.eu