Strona startowa

Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki spotkał się 16 stycznie br. z lubuskim i zachodniopomorskim posłem do Parlamentu Europejskiego Bartoszem Arłukowiczem w jego biurze w budynku parlamentu w Brukseli.

Omówiono zasady współpracy na forum europejskim, w tym możliwość realizacji projektów unijnych. Maciej Nowicki przedstawił zadania i plany biura Województwa Lubuskiego w najbliższych miesiącach. W marcu Urząd Marszałkowski zamierza zorganizować wyjazd studyjny radnych Sejmiku Województwa do Brukseli. Europoseł zadeklarował pomoc i zaproszenie uczestników wizyty studyjnej na spotkanie
i zwiedzanie parlamentu. Biuro europosła będzie również służyło pomocą przy innych wizytach reprezentantów samorządu województwa w Brukseli.

W związku z planami uruchomienia staży dla lubuskich samorządowców lub studentów w Biurze Regionalnym Województwa Lubuskiego, Bartosz Arłukowicz poinformował o możliwości staży dla studentów również w jego biurze poselskim.

W związku z rozpoczęciem polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w dniu 14 stycznia odbyły się w Brukseli dwa ważne wydarzenia. Wieczorna gala w Królewskich Muzeach Sztuk Pięknych była rozpoczęciem prezydencji w Brukseli. Przypomnijmy, że oficjalne otwarcie polskiej prezydencji miało miejsce w Teatrze Wielkim w Warszawie 3 stycznia. Gala w Brukseli zgromadziła przedstawicieli instytucji unijnych, dyplomatów, europosłów oraz zaproszonych gości.  Przemówienia wygłosili: Agnieszka Bartol, Stała Przedstawiciel RP przy UE oraz Adam Szłapka – Minister do spraw Unii Europejskiej. Oboje podkreślali wagę motta polskiej prezydencji: Bezpieczeństwo Europo. Głównym, kulturalnym punktem wieczoru był koncert Marcin Wasilewski Trio, jednego z najbardziej uznanych na świecie polskich zespołów jazzowych.

Tego samego dnia w południe w budynku Rady Unii Europejskiej miała miejsce inauguracja zagranicznego programu kulturalnego polskiej prezydencji. Udział w niej wzięli m. in. Thérèse Blanchet Sekretarz Generalna Rady Unii Europejskiej oraz Minister Adam Szłapka.

Podczas polskiego przewodnictwa w budynkach Rady i Parlamentu Europejskiego w Brukseli prezentowane są polska sztuka współczesna i design. Wszystko pod hasłem „Regeneracja”. Instalacja Alicji Patanowskiej We are the weather jest wystawiona w atrium budynku Rady UE Justus Lipsius. Natomiast w forum budynku Europa, Alicja Biała, polska artystka młodego pokolenia, prezentuje instalację wykorzystującą tradycyjną technikę miedziorytu. Dzieła wielu renomowanych polskich artystów są  prezentowane w Parlamencie Europejskim. Wszystkie ekspozycje będą czynne do 30 czerwca 2025 roku.

Zagraniczny program kulturalny polskiej prezydencji będzie realizowany w ponad 20 europejskich państwach, w których odbędzie się blisko 100 wydarzeń kulturalnych (dostępny na stronie: https://poland2025eu.culture.pl/). Organizatorem jest Instytut Adama Mickiewicza.

W obu wtorkowych wydarzeniach Urząd Marszałkowski reprezentował Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki.

Komisja Europejska (Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej) wraz z Wspólnym Centrum Badawczym (Joint Research Centre) uruchamia nową platformę danych transgranicznych (ACROSS Data Hub). Jej oficjalna inauguracja miała miejsce podczas spotkania on-line 12 grudnia br., którą zorganizowała sieć Border Focal Point Centrew Brukseli. Eksperci z obu instytucji zaprezentowali nową platformę. Jej celem jest zebranie wszystkich danych granicznych w jednym miejscu, zapewnienie ich trwałości i w konsekwencji ułatwienie ich wykorzystania we współpracy transgranicznej.

Zebrane dane dotyczyć będą m. in. takich dziedzin i zagadnień jak:

Co do zasady dane, dotyczące np. usług publicznych, będą obejmować pas 25-kilometrów po obu stronach wewnętrznych granic państw Unii Europejskiej, lecz w niektórych dziedzinach mogą one dotyczyć większych obszarów.

Aby podkreślić potrzeby regionów przygranicznych i ich obywateli, Europejski Komitet Regionów (KR) uruchomił Europejską Platformę Transgraniczną, następczynię platformy Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT). Platforma ma na celu zgromadzenie podmiotów zaangażowanych we współpracę transgraniczną, od miast i regionów przygranicznych po EUWT i euroregiony.

Dzięki platformie zainteresowane podmioty transgraniczne będą mogły spotykać się w celu omawiania i rozwiązywania ważnych problemów i potrzeb społeczności przygranicznych, umożliwiając im współpracę z instytucjami UE za pośrednictwem Europejskiego Komitetu Regionów.

Więcej informacji i zgłaszanie członkostwa na stronie: https://cor.europa.eu/pl/node/441#toc-cel-platformy

 Pierwszym dużym wydarzeniem rozpoczynającym działalność platformy będzie konferencja „Art of Cooperation” w Budapeszcie w dniu 14 listopada 2024 roku. Będzie to oficjalne wydarzenie partnerskie węgierskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Jest ono współorganizowane m. in. przez Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych (AEBR). Organizatorzy zapraszają wszystkie zainteresowane regiony i miasta przygraniczne, EUWT, Euroregiony i Wspólnoty Robocze z Unii Europejskiej i krajów sąsiadujących.

Rejestracja na konferencję poprzez stronę: https://interreg.hu

Jednym z najciekawszych seminariów na zakończonym w Brukseli Europejskim Tygodniu Regionów i Miast było seminarium „Cohesion restart”. Dyskusja dotyczyła  nowego kształtu Polityki Spójności, a panelistami byli m. in. Renata Calak – Dyrektor Departamentu Strategii w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej oraz Reiner Kneifel-Haverkamp odpowiedzialny w rządzie Brandenburgii za sprawy europejskie, w tym Interreg i współpracę z województwem lubuskim.

Komisja Europejska pracuje nad propozycją nowych ram finansowych po 2027 roku. Zarówno rząd Polski jak i samorządy województw będą walczyć o utrzymanie wysokich środków z Funduszy UE na rozwój regionów. Niedawno pojawiły się nieoficjalne głosy z Komisji o potrzebie ograniczenia i centralizacji Polityki Spójności oraz wprowadzeniu tylko jednego programu krajowego w każdym z państw UE, na wzór Instrumentu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (RRF) - w Polsce realizowanego jako KPO. Paneliści mieli inne zdanie - podkreślali wagę utrzymania wysokiej alokacji na fundusze oraz zachowanie ważnej roli regionów w ich zarządzaniu. Zgodnie uznali, że nie można przeciwstawiać spójności z konkurencyjnością. Dyr. Calak stwierdziła, że promowane przez KE zasady wdrażania RRF można w pewnym zakresie wykorzystać w funduszach na spójność, ale tylko te, które się sprawdziły.

W innym interesującym warsztacie poświęconym przyszłej Polityce Spójności uczestnicy pozytywnie przyjęli opinię przedstawiciela Komisji Europejskiej (DG Budget), o woli zachowania w niej centralnej roli regionów. Przyznał, że błędem instrumentu RRF je całkowite ich pominięcie. Reprezentanci KE wskazali jednak na konieczność zmniejszenia liczby programów operacyjnych i potrzebę reform również na szczeblu regionalnym. Biorący udział w dyskusji jako panelista przedstawiciel MFiPR Piotr Żuber odniósł się m. in do potrzeby powiązania inwestycji z reformami. Wskazał na słabość, jaką jest brak spójnego planu dla całej UE w tym zakresie. Okres prezydencji Polski w UE w pierwszej połowie 2025 roku będzie kluczowy w dyskusji nad wieloletnim budżetem Unii po 2027 roku, w tym o środkach na fundusze europejskie.

Europejski Tydzień Regionów i Miast to najważniejsze coroczne wydarzenie unijne poświęcone polityce regionalnej. W tym roku to już jego 22. edycja, odbywająca się w dniach 7 – 10 października pod hasłem: „Wzmocnić pozycję regionów”. Kilka tysięcy uczestników z całej Unii Europejskiej i z krajów trzecich - w szczególności przedstawiciele władz lokalnych, regionalnych i krajowych, instytucji UE, nauki, organizacji pozarządowych, biznesu i mediów,  bierze udział w licznych debatach, seminariach i warsztatach.

Jednym z wiodących tematów jest tak ważna dla Województwa Lubuskiego dyskusja na temat kształtu Polityki Spójności po 2027 roku. Inne ważniejsze tematy seminariów to m. in. inteligentny i zrównoważony wzrost, godzenie konkurencyjności regionów z konwergencją, wzmacnianie europejskiej demokracji, współpraca między regionami, programy dla młodzieży i wykorzystanie talentów.

W pierwszym dniu Tygodnia Regionów i Miast, po oficjalnej jego inauguracji,  miało miejsce uroczyste spotkanie z okazji 20. rocznicy  największego rozszerzenia Unii o 10 krajów Europy Środkowo-Wschodniej, w tym o Polskę. W uroczystości udział wzięli m. in. członkowie Komitetu Regionów oraz reprezentanci polskich i innych zainteresowanych regionów. Przewodniczący Komitetu Regionów Vasco Alves Cordeiro w swoim wystąpieniu podkreślił konieczność mocnego głosu regionów w dyskusji o przyszłości Polityki Spójności. Jest to niezwykle ważne w kontekście pojawiających się informacji z Komisji Europejskiej o planach centralizacji tej polityki. Komisarz ds. spójności i reform Elisa Ferreira powiedziała, że w ciągu kilku lat kończącej się kadencji odwiedziła dziesiątki regionów naszej części Europy i była pod wrażeniem, jak wielki wpływ mają fundusze europejskie na ich rozwój. Ona również zachęcała władze regionalne do aktywnego bronienia swoich racji w dyskusji na temat przyszłego wieloletniego budżetu UE i kształtu Polityki Spójności.

Na spotkaniach i warsztatach Tygodnia Regionów i Miast nasz region reprezentuje Przedstawiciel Województwa Lubuskiego w Brukseli Maciej Nowicki.

29 listopada Komitet Regionów Unii Europejskiej przedstawił swoje stanowisko na temat długoterminowej przyszłości polityki spójności – największego elementu budżetu Unii Europejskiej. Rekomendacje podkreślały zasadnicze znaczenie utrzymania znaczącego wsparcia skierowanego na regiony, aby mogły one stawić czoła strukturalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatyczne, cyfryzacja czy depopulacja.

Opinia – opracowana przez Vasco Alvesa Cordeiro, Prezydenta Europejskiego Komitetu Regionów, oraz Emila Boca, Przewodniczącego Komisji COTER – została przyjęta po debacie z przedstawicielami organów ustawodawczych UE: Elisa Ferreira, Komisarz Europejską do spraw Spójności i Reform, Younous Omarjee, przewodniczącym Komisji Rozwoju Regionalnego Parlamentu Europejskiego, Mercedes Caballero, Sekretarzem Generalnym funduszy UE z Hiszpanii, obecnie przewodniczącej Radzie Unii Europejskiej.

30 listopada, drugiego dnia sesji plenarnej, uwaga skupiła się na wysiłkach UE na rzecz lokalizacji inicjatywy Global Gateway. Prezydent Cordeiro powitał Juttę Urpilainen, Komisarz Europejską ds. Partnerstw Międzynarodowych, na otwarciu Forum Miast i Regionów na rzecz Partnerstw Międzynarodowych 2023, współorganizowanego przez Komisję Europejską i CoR. Było to ostatnie publiczne wystąpienie pani Urpilainen jako Komisarz Europejski przed urlopem i kandydowaniem na prezydenturę Finlandii.

Dwuletnie wydarzenie zgromadziło setki lokalnych i regionalnych polityków z UE, Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej, aby dyskutować, jak współpraca między miastami i regionami może przyczynić się do zrównoważonego rozwoju i rozwiązywania globalnych wyzwań. Współpraca między administracjami subnarodowymi w sąsiedztwie UE była przedmiotem jednej z opinii legislacyjnych, które zostały przyjęte przez CoR.

Sesja plenarna była dostępna do oglądania na stronie CoR.

Główne debaty:

29 listopada, o godz. 16.40: Odbyła się debata na temat przyszłości polityki spójności z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, Prezydencji Rady Unii Europejskiej z Hiszpanii, Parlamentu Europejskiego oraz Elia Di Rupo (BE/PES), członka CoR i premiera Walonii, który będzie przewodził pracami nadchodzącej Prezydencji Rady UE w zakresie polityki spójności.

30 listopada, o godz. 11.30: Otwarcie Forum Miast i Regionów na rzecz Partnerstw Międzynarodowych 2023: "Lokalizacja Global Gateway" miało miejsce z udziałem Jutty Urpilainen, Komisarz Europejskiej ds. Partnerstw Międzynarodowych, po którym nastąpiła debata z członkami CoR i uczestnikami Forum.

Źródło: Komitet Regionów.

Komisja Europejska ogłosiła nowe zaproszenie do składania wniosków w ramach Funduszu Innowacyjnego na rok 2023, z rekordowym budżetem wynoszącym 4 miliardy euro. Środki te mają wspierać wdrażanie innowacyjnych technologii zmniejszających emisyjność. Finansowanie pochodzi z dochodów z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), co podkreśla strategiczne wykorzystanie opłat emisyjnych w transformacji ekologicznej Unii Europejskiej.

W obecnym zaproszeniu, Komisja znacząco zwiększyła dostępne środki finansowe w porównaniu z poprzednimi edycjami, przydzielając 1,4 miliarda euro na projekty związane z produkcją czystych technologii. Dotacje będą dostępne w ramach pięciu kategorii tematycznych, z różnymi wymogami budżetowymi i inwestycyjnymi, obejmujących szerokie spektrum działań od ogólnego obniżenia emisyjności na różnych skalach po produkcję czystych technologii i projekty pilotażowe.

Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, podkreślił znaczenie Funduszu Innowacyjnego jako kluczowego elementu inwestycji w transformację ekologiczną i zwiększenie konkurencyjności przemysłu europejskiego. Wopke Hoekstra, komisarz ds. działań klimatycznych, zaznaczył, że zwiększony budżet i koncentracja na czystych technologiach są świadectwem ambitnych planów i determinacji Unii w dążeniu do neutralności klimatycznej.

Promotorzy projektów mają czas do 9 kwietnia 2024 r., aby złożyć wnioski przez unijny portal o finansowaniu i przetargach. Europejska Agencja Wykonawcza ds. Klimatu, Infrastruktury i Środowiska (CINEA) zorganizuje 7 grudnia 2023 r. dzień informacyjny, aby zapoznać zainteresowanych z nowymi funkcjami, procesem składania wniosków i odpowiedzieć na pytania. Krajowe punkty kontaktowe funduszu innowacyjnego organizują również dni informacyjne w większości państw członkowskich.

Wyniki oceny wniosków zostaną ogłoszone w czwartym kwartale 2024 r., a umowy o udzielenie dotacji będą podpisane w pierwszym kwartale 2025 r.

Fundusz Innowacyjny, z budżetem szacowanym na 40 miliardów euro na lata 2020-2030, jest kluczowym narzędziem UE w promowaniu inwestycji w nowoczesne technologie niskoemisyjne i wspieraniu przejścia Europy na neutralność klimatyczną. W ramach poprzednich edycji funduszu przyznano już około 6,5 miliarda euro na ponad 100 innowacyjnych projektów.

Dodatkowo, fundusz innowacyjny otwiera pierwszą aukcję pilotażową w ramach Europejskiego Banku Wodoru, z budżetem 800 milionów euro, dostępnym dla projektów w Europejskim Obszarze Gospodarczym. Projekty nie mogą łączyć wsparcia uzyskanego w ramach funduszu innowacyjnego oraz Europejskiego Banku Wodoru.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska opublikowała zalecenie dotyczące zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi strefy Schengen w odpowiedzi na negatywne skutki czasowego przywracania kontroli na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej. Rekomendacja ta wynika z obszernego sprawozdania, które powstało po konsultacjach prowadzonych od maja do listopada 2023 r. z państwami członkowskimi, zarówno tymi, które przywróciły kontrole graniczne, jak i tymi, które są przez nie bezpośrednio dotknięte.

Strefa Schengen, symbol swobody przemieszczania się ponad 425 milionów obywateli UE oraz obywateli krajów trzecich, stoi obecnie przed wyzwaniem długoterminowych kontroli granicznych, które, jak podkreślono w sprawozdaniu na temat stanu strefy Schengen w 2023 r., ograniczają swobodny przepływ osób, towarów i usług. Zalecenie Komisji nakłania państwa członkowskie do dalszego zacieśniania współpracy w celu ochrony bezpieczeństwa, jednocześnie stopniowo eliminując długoterminowe kontrole graniczne.

Wiceprzewodniczący Margaritis Schinas zaznaczył, że długoterminowe kontrole na granicach wewnętrznych podważają podstawowe zasady Schengen, a jednocześnie wskazał na konieczność współpracy w zapobieganiu zagrożeniom takim jak terroryzm czy przemyt migrantów. Komisarz do spraw wewnętrznych, Ylva Johansson, podkreśliła, że przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych powinno pozostać środkiem wyjątkowym, stosowanym jedynie we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi państwami członkowskimi.

Zalecenie promuje stosowanie alternatywnych środków do kontroli granicznych, zintensyfikowaną współpracę i wymianę informacji w ośmiu kluczowych obszarach, w tym współpracę strukturalną, wzmocnienie zdolności wprowadzania wspólnych środków, współpracę organów ścigania, działania przeciwko przemytowi migrantów, wykorzystanie narzędzi powrotów, przeciwdziałanie niedozwolonemu przemieszczaniu się, walkę z terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, a także środki łagodzące skutki wprowadzenia kontroli granicznych.

Komisja zapowiada kontynuację współpracy z państwami członkowskimi w zakresie wdrażania zaleceń, a także regularne raportowanie o postępach na forum Rady ds. Schengen.

Zalecenie uwzględnia również niedawne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz wcześniejsze rekomendacje Komisji dotyczące kontroli policyjnych i transgranicznej współpracy policyjnej. Dokument roboczy służb Komisji, towarzyszący zaleceniu, odzwierciedla wyniki formalnych konsultacji z państwami członkowskimi, zapowiedzianych w sprawozdaniu w sprawie stanu strefy Schengen z maja 2023 r.

Komisja przedstawiła również inny dokument roboczy pt. „Dubliński plan działania w praktyce”, który prezentuje najlepsze praktyki państw członkowskich w zakresie stosowania rozporządzenia Dublin III. Zalecenia te mają na celu usprawnienie przekazywania osób ubiegających się o azyl oraz ograniczenie niedozwolonego przemieszczania się.

Źródło: Komisja Europejska.

W odpowiedzi na zobowiązanie podjęte przez przewodniczącą Komisji Europejskiej, Ursulę von der Leyen, w czerwcu ubiegłego roku, Komisja UE przedstawiła zestaw dobrych praktyk mających na celu zwiększenie skuteczności Rozporządzenia Dublin III. Te rekomendacje są częścią szeroko zakrojonego dublińskiego planu działania, zatwierdzonego w listopadzie 2022 roku.

W ramach planu, Komisja przedstawiła konkretne działania mające na celu ograniczenie nieuregulowanego przemieszczania się między państwami członkowskimi. Wśród zalecanych praktyk znajdują się między innymi: udzielanie wnioskodawcom dokładnych informacji o procedurach przekazania, wzmocnienie nadzoru nad procesem przekazywania, stosowanie alternatywnych środków zamiast zatrzymania, usprawnienie komunikacji między państwami członkowskimi, a także modernizacja systemów informatycznych.

Dodatkowo, dokument zawiera załącznik z orzeczeniami Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczącymi Rozporządzenia Dublin III, co ma na celu harmonizację jego interpretacji przez państwa członkowskie.

Komisarz do spraw wewnętrznych, Ylva Johansson, podkreśliła znaczenie tych działań dla zarządzania migracją oraz zapewnienia sprawiedliwego systemu. Wiceprzewodniczący Margaritis Schinas wyraził nadzieję na dalsze wspieranie państw członkowskich w realizacji tych zaleceń.

Kolejne kroki wdrażania dobrych praktyk zostaną omówione 4 grudnia na spotkaniu komitetu kontaktowego ds. rozporządzenia dublińskiego. Ponadto, Komisja planuje dalsze aktualizacje dokumentu i ocenę postępów w ramach dublińskiego planu działania.

W kontekście szerszych działań, Komisja UE nadal pracuje nad nowym paktem o migracji i azylu, zaproponowanym we wrześniu 2020 roku, który obejmuje narzędzia mające na celu zwiększenie skuteczności systemu dublińskiego. Współpraca z Parlamentem Europejskim i Radą ma na celu osiągnięcie porozumienia w tej sprawie przed końcem obecnej kadencji ustawodawczej.

Źródło: Komisja Europejska.