Aktualności

Unia Europejska i Angola zawarły porozumienie o ułatwieniach w zrównoważonych inwestycjach (SIFA) podczas Forum Biznesu UE-Angola w Luandzie. Jest to pierwsza tego typu umowa UE, która stanowi reakcję na dążenie Angoli do dywersyfikacji swojej gospodarki, dotychczas opartej głównie na ropie naftowej i gazie. Umowa ta ma na celu poprawę klimatu biznesowego i wspieranie zrównoważonego rozwoju w całej angolskiej gospodarce, zachęcając do nowych inwestycji UE w sektorach o dotychczas niewykorzystanym potencjale Angoli, takich jak zielona energia, sektor rolno-spożywczy, innowacje cyfrowe, rybołówstwo, logistyka i surowce krytyczne.

Głównym celem SIFA UE-Angola jest zwiększenie zrównoważonych inwestycji unijnych w Angoli, oferując korzyści dla miejscowych przedsiębiorstw poprzez ułatwienia i lepsze powiązania z inwestorami zagranicznymi. Umowa ta obejmuje inicjatywy takie jak poprawa przejrzystości i przewidywalności środków inwestycyjnych, uproszczenie procedur wydawania zezwoleń na inwestycje, oraz wspieranie administracji elektronicznej i interakcji między inwestorami a administracją.

SIFA UE-Angola zobowiązuje również do przestrzegania standardów środowiskowych, klimatycznych i praw pracowniczych. Obejmuje to między innymi zakaz ograniczania przepisów środowiskowych czy praw pracowniczych w celu przyciągnięcia inwestycji, realizację międzynarodowych umów dotyczących praw pracowniczych i środowiska (np. Porozumienie Paryskie), oraz promowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.

UE zobowiązała się do udzielenia wsparcia technicznego dla realizacji SIFA, mając na celu poprawę klimatu inwestycyjnego w Angoli dla inwestorów zarówno zagranicznych, jak i lokalnych, w tym małych i średnich przedsiębiorstw. Nowy program UE o wartości 2,8 miliona euro ma pomóc w identyfikacji i realizacji potrzeb Angoli w tym zakresie.

Podpisana umowa wzmacnia relacje dwustronne między UE a Angolą, sygnalizując chęć pogłębiania współpracy z Afryką zgodnie ze strategią Global Gateway. SIFA ma na celu przyciągnięcie bardziej zrównoważonych inwestycji do Angoli, co jest zgodne z ambicjami strategii Global Gateway.

Umowa ta odzwierciedla również zobowiązanie Komisji, zawarte w przeglądzie polityki handlowej z 2021 roku, do wspierania zrównoważonych inwestycji i wzmocnienia powiązań handlowych między Europą a Afryką. Po podpisaniu umowy, UE i Angola powiadomią się wzajemnie o zakończeniu swoich procedur wewnętrznych, w tym o zgody Parlamentu Europejskiego.

Angola jest szóstym co do wielkości celem inwestycyjnym UE w Afryce, otrzymując 7% bezpośrednich inwestycji zagranicznych UE na kontynencie, z wartością 14,1 miliarda euro w 2021 roku. UE jest głównym partnerem handlowym i inwestycyjnym Angoli. Negocjacje w sprawie SIFA zakończono 18 listopada 2022 roku, a decyzja Rady Unii Europejskiej o upoważnieniu do podpisania umowy została podjęta 9 października 2023 roku.

Źródło: Komisja Europejska

Komisja Europejska postanowiła skierować sprawę przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z powodu naruszenia zasad transgranicznego handlu gazem. Chodzi o polską ustawę o magazynowaniu gazu, która nakłada na importerów i handlowców gazu ziemnego, przechowywanego poza granicami Polski, obowiązek utrzymywania stałych zapasów obowiązkowych oraz rezerwowania ciągłej przepustowości przesyłowej do Polski. Polskie przepisy nie pozwalają na obrót zarezerwowaną przepustowością na rynku wtórnym, co stwarza ryzyko zakłócenia konkurencji i utrudnia funkcjonowanie rynku wewnętrznego, a także zagraża bezpieczeństwu dostaw gazu.

Te wymagania są sprzeczne z rozporządzeniem UE w zakresie bezpieczeństwa dostaw gazu, ponieważ nakładają one dodatkowe obciążenia na uczestników rynku magazynujących gaz poza terytorium Polski. Decyzja ta jest wynikiem procedury naruszenia zobowiązań państwa członkowskiego, wszczętej przez Komisję w 2018 roku, po własnym dochodzeniu i licznych skargach od przedsiębiorców.

Pomimo przesłania przez Komisję uzasadnionej opinii w kwietniu 2019 roku i próby zmiany ustawy przez Polskę w kwietniu 2022 roku, zmiana ta nie została jeszcze przyjęta przez Sejm, a polskie władze nie dostarczyły aktualizacji harmonogramu jej przyjęcia. Nieuregulowanie tego problemu przez Polskę skłoniło Komisję do skierowania sprawy do Trybunału.

Zasady UE dotyczące bezpieczeństwa dostaw gazu mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia ciągłości dostaw i stabilności cen energii, a także reagowania na potencjalne zakłócenia dostaw w UE w duchu solidarności. Rozporządzenie UE umożliwia państwom członkowskim korzystanie z dostaw od sąsiadów w przypadku kryzysu gazu i zawiera specjalne środki na wypadek sytuacji nadzwyczajnych. Chociaż państwa mogą wprowadzać dodatkowe obowiązki z zakresu bezpieczeństwa dostaw, muszą one spełniać warunki proporcjonalności, niedyskryminacji i unikania nieuzasadnionego zakłócenia konkurencji lub funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Źródło: Komisja Europejska.

W 2022 roku, wartość handlu Unii Europejskiej za pośrednictwem umów o wolnym handlu z globalnymi partnerami przekroczyła po raz pierwszy próg 2 bilionów euro. Zgodnie ze sprawozdaniem rocznym Komisji Europejskiej, handel z 20 kluczowymi partnerami handlowymi UE w ramach tych umów wzrósł o blisko 30%. Komisja, współpracując z państwami członkowskimi i firmami z UE, zlikwidowała ponad 30 barier handlowych w 19 krajach, co przyniosło w 2022 roku przychody z eksportu na poziomie 7 miliardów euro. Umowy te przyczyniają się również do lepszej ochrony środowiska i praw pracowniczych.

UE posiada największą na świecie sieć umów handlowych, obejmującą łącznie 74 kraje i odpowiadającą za 44% całkowitej wymiany handlowej UE. W 2022 roku, handel między UE a partnerami objętymi umową handlową (z wyłączeniem produktów energetycznych) przewyższył handel z pozostałymi krajami. Umowy te pomogły utrzymać handel i inwestycje w trudnym globalnym kontekście, szczególnie w obliczu wyzwań geopolitycznych, takich jak konflikt Rosji z Ukrainą.

Umowy handlowe UE przyczyniły się do wzrostu gospodarczego i wzmocnienia łańcuchów dostaw poprzez otwieranie nowych możliwości eksportowych dla europejskich producentów i rolników oraz uodpornienie eksportu na zewnętrzne wstrząsy. Przykładowo, eksport produktów farmaceutycznych z UE do Wietnamu wzrósł o 152%, samochodów i części do Korei Południowej o 217%, mięsa do Kanady o 136%, a usług z UE do Kanady o 54%. Ponadto, eksport do krajów objętych umowami preferencyjnymi wzrósł o 174 miliardy euro, kompensując straty wynikające z sankcji wobec Rosji.

W 2022 roku, Komisja usunęła 31 barier handlowych w 19 krajach, co zwiększyło eksport z UE, szczególnie w sektorach rolno-spożywczym, farmaceutycznym oraz produktów zdrowotnych i kosmetycznych. Na przykład USA zmieniły swoje długotrwałe bariery w imporcie produktów owczych i kozich, a Kostaryka zniosła 10-procentowy podatek od piwa importowanego z UE.

UE rozstrzygała także spory w ramach Światowej Organizacji Handlu, w tym historyczny spór z Zjednoczonym Królestwem dotyczący systemu dotacji na zieloną energię, który został rozwiązany w ciągu czterech miesięcy. UE wygrała również spór z Turcją w sektorze farmaceutycznym.

Umowy handlowe są kluczowe dla bezpieczeństwa gospodarczego UE, wspierając miejsca pracy, wzrost gospodarczy i innowacje. Skuteczne wdrażanie i egzekwowanie tych umów przyniosło miliardowe oszczędności dla europejskich eksporterów, jednocześnie zwiększając ochronę środowiska i praw pracowniczych.

W ramach umów o handlu i zrównoważonym rozwoju, UE poczyniła postępy w kwestiach zatrudnienia i środowiska, z Japonią i Koreą Południową ratyfikującymi kluczowe konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy. Zaangażowanie w stosunkach z Peru i Kolumbią doprowadziło do przeglądu ich kodeksów pracy.

Źródło: Komisja Europejska.

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) w Unii Europejskiej borykają się z poważnym problemem niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej, dotykającym każdego państwa członkowskiego i sektora gospodarki. Najnowsze badanie Eurobarometru, które ma pomóc zrozumieć ten wpływ na MŚP, zostanie uwzględnione w procesie kształtowania polityki Komisji. To badanie będzie służyć jako źródło informacji dla wdrażania pakietu pomocowego dla MŚP, przyjętego we wrześniu 2023 r., mającego na celu zmniejszenie niedoboru kadry. Badanie jest uzupełnieniem innego badania Eurobarometru skupiającego się na działaniach szkoleniowych przedsiębiorstw.

Niedobór wykwalifikowanej siły roboczej dotyka od 53% mikroprzedsiębiorstw (<10 pracowników) do 68% średnich przedsiębiorstw (50–249 pracowników). Najczęściej MŚP borykają się z brakiem kadry o kwalifikacjach technicznych, zwłaszcza w przemyśle i przemyśle wytwórczym. Skutki tego problemu obejmują zwiększone obciążenie pracy obecnego personelu, straty sprzedaży, utratę możliwości rynkowych oraz hamowanie rozwoju.

Jedynie 14% MŚP rozważa zatrudnianie pracowników z innych państw UE jako rozwiązanie, z barierą językową i trudnościami administracyjnymi jako głównymi przeszkodami. Większość MŚP jest względnie zadowolona z otrzymanego wsparcia politycznego, wskazując na potrzebę dalszych usprawnień. Mikroprzedsiębiorstwa szczególnie cenią sobie zachęty podatkowe i dotacje bezpośrednie, a średnie przedsiębiorstwa podkreślają przydatność szkoleń.

Komisja Europejska koncentruje się na przezwyciężeniu tego niedoboru, zwłaszcza w kluczowych sektorach, jak technologie neutralne emisyjnie czy produkcja baterii. Badanie Eurobarometr ma pomóc lepiej zrozumieć wpływ niedoboru na MŚP, stanowiące 98% europejskiej gospodarki, zwiększając ich konkurencyjność.

Badanie Eurobarometr 537 „MŚP i niedobór wykwalifikowanej siły roboczej” zostało przeprowadzone w ramach Europejskiego Roku Umiejętności w 27 państwach UE i innych krajach, obejmując ponad 19 350 przedsiębiorstw. Skupia się głównie na MŚP w UE i jest porównywane z danymi z dużych przedsiębiorstw oraz MŚP spoza UE.

W związku z publikacją badania odbędzie się unijne coroczne zgromadzenie MŚP w Bilbao, Hiszpania. Dodatkowe wsparcie polityczne w zakresie umiejętności pracowniczych uwzględniono w unijnym pakiecie pomocy gospodarczej dla MŚP. Pakiet ten zawiera środki zmniejszające obciążenie administracyjne, ułatwiające dostęp do finansowania, oraz wsparcie umiejętności, w tym wzajemne uznawanie kwalifikacji. Komisja planuje również wkrótce przedstawić wniosek dotyczący utworzenia unijnej puli talentów i inicjatyw na rzecz wzajemnego uznawania kwalifikacji obywateli państw trzecich, aby zmniejszyć luki kompetencyjne na unijnym rynku pracy.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska zatwierdziła rejestrację czterech nowych europejskich inicjatyw obywatelskich, które obejmują: "EU Live Bus Stop Info" dotyczącą informacji o ruchu autobusów w czasie rzeczywistym, "Trust and Freedom" skupiającą się na świadomej zgodzie i wolności osobistej, "I'm Going European" promującą połączenie obywatelstwa krajowego i europejskiego, oraz "Creation of a European Environment Authority", mającą na celu utworzenie europejskiego urzędu ds. środowiska.

Inicjatywa "EU Live Bus Stop Info" proponuje umieszczanie kodów QR na przystankach autobusowych w UE, umożliwiając dostęp do aktualnych danych o rozkładach jazdy i opóźnieniach. Ma to na celu ułatwienie korzystania z transportu publicznego i przyczynienie się do zmniejszenia zanieczyszczenia w miastach.

"Trust and Freedom" nawołuje do szanowania godności ludzkiej i wolności wyboru w kontekście opieki zdrowotnej, w tym dostępu do informacji i dobrowolnej zgody na leczenie. Organizatorzy tej inicjatywy domagają się większej przejrzystości i dostępu do informacji w procesach decyzyjnych UE.

Inicjatywa "I'm Going European" ma na celu promowanie edukacji na temat obywatelstwa europejskiego i jego wartości, takich jak prawa człowieka, demokracja i praworządność. Proponuje obowiązkową europejską edukację obywatelską oraz centrum doskonałości dla nauczycieli w celu wymiany najlepszych praktyk.

"Creation of a European Environment Authority" wzywa do utworzenia nowego urzędu ds. środowiska w UE, który miałby kompetencje do wydawania decyzji administracyjnych, monitorowania działań wpływających na środowisko i nakładania sankcji za zanieczyszczenie.

Rejestracja tych inicjatyw opiera się na analizie ich zgodności z przepisami EIO i nie oznacza automatycznej akceptacji ich treści przez Komisję. Inicjatywy te będą wymagały poparcia miliona obywateli z co najmniej siedmiu państw członkowskich, aby Komisja Europejska mogła rozpatrzeć ich wnioski ustawodawcze.

Europejska inicjatywa obywatelska, wprowadzona Traktatem z Lizbony, pozwala obywatelom UE na wpływanie na politykę UE. Od wprowadzenia tego mechanizmu Komisja zarejestrowała już 107 takich inicjatyw.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska zatwierdziła "pakiet rozszerzenia" na rok 2023, skupiając się na szczegółowej ocenie i postępach dokonanych przez kraje kandydujące i potencjalne kraje kandydujące, w tym Albanię, Bośnię i Hercegowinę, Kosowo, Czarnogórę, Macedonię Północną, Serbię, Turcję, a także po raz pierwszy Ukrainę, Mołdawię i Gruzję. W kontekście tych ocen, Komisja zaleciła rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią, przyznanie Gruzji statusu kraju kandydującego, oraz rozpoczęcie negocjacji z Bośnią i Hercegowiną, po spełnieniu przez ten kraj wymaganych kryteriów.

Komisja podkreśliła, że przystąpienie do UE jest procesem opartym na zasługach, ściśle zależnym od postępów każdego kraju. W przypadku Ukrainy i Mołdawii, Komisja zobowiązała się do przedstawienia Radzie raportu o postępach w realizacji kluczowych środków do marca 2024 r.

Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen podkreśliła znaczenie polityki rozszerzenia UE jako elementu budowy Unii i jej wymiaru gospodarczego oraz geopolitycznego. Wskazała, że poprzednie rozszerzenia przyniosły korzyści zarówno nowym członkom, jak i UE. Zaznaczyła również, że przyznanie Ukrainie statusu kandydata znacząco pobudziło dynamikę reform w tym kraju.

W przypadku innych krajów, takich jak Macedonia Północna, Albania, Kosowo, Czarnogóra, Serbia i Turcja, Komisja odnotowała różne poziomy postępów i wyzwań. Zaznacza, że kontynuacja reform jest kluczowa dla dalszego postępu każdego z tych krajów w procesie akcesyjnym.

Rada UE teraz rozpatrzy zalecenia Komisji i podejmie decyzje w sprawie dalszych działań w procesie rozszerzenia.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska przedstawiła nowy plan na rzecz wzrostu gospodarczego Bałkanów Zachodnich, który zakłada przeznaczenie 6 miliardów euro na dotacje i pożyczki. Celem jest przyspieszenie integracji społeczno-gospodarczej tego regionu z Unią Europejską i umożliwienie korzystania z niektórych zalet członkostwa w UE przed formalnym przystąpieniem. Plan ten zakłada intensyfikację reform i inwestycji, przyczyniając się do przyspieszenia rozwoju gospodarczego regionu i procesu rozszerzenia UE. Instrument wsparcia reform i wzrostu gospodarczego na lata 2024-2027 obejmie dotacje i pożyczki preferencyjne, z płatnościami uzależnionymi od realizacji uzgodnionych reform.

Plan wzrostu gospodarczego opiera się na czterech filarach:

Partnerzy z Bałkanów Zachodnich będą proszeni o przygotowanie programów reform opartych na zaleceniach UE i krajowych programach reform gospodarczych, które będą konsultowane, oceniane i przyjmowane przez Komisję. Ursula von der Leyen, Przewodnicząca Komisji Europejskiej, zauważyła, że plan ten ma potencjał do podwojenia gospodarki Bałkanów Zachodnich w ciągu najbliższych 10 lat, umożliwiając im korzystanie z kluczowych obszarów jednolitego rynku UE.

Parlament Europejski i Rada w ramach śródokresowego przeglądu ocenią wniosek o nowy instrument. Po jego przyjęciu, partnerzy z Bałkanów Zachodnich będą poproszeni o przedstawienie indywidualnych programów reform na lata 2024–2027. Serbia i Kosowo będą zachęcane do konstruktywnego dialogu w celu normalizacji stosunków, wspieranego przez UE.

Obecnie konwergencja gospodarcza między Bałkanami Zachodnimi a UE nie postępuje wystarczająco szybko, a średni PKB na mieszkańca w regionie wynosi od 30 do 50% średniej UE. Integracja z jednolitym rynkiem UE była kluczowym czynnikiem wzrostu gospodarczego dla krajów, które przystąpiły do UE, widocznie wpływając na ich PKB i poziom dochodów.

Źródło: Komisja Europejska.

Komisja Europejska przedstawiła nowy wniosek mający na celu integrację różnych środków transportu, aby wspierać bardziej zrównoważony transport towarowy. Zaproponowany pakiet ma wspomóc realizację celów Zielonego Ładu Unii Europejskiej, który dąży do promowania działań i celów przyjaznych środowisku i klimatowi.

Wniosek dotyczy transportu kombinowanego, mającego na celu zwiększenie zrównoważenia transportu towarowego poprzez podniesienie konkurencyjności transportu intermodalnego, czyli wykorzystującego co najmniej dwa rodzaje transportu, w porównaniu do transportu wyłącznie drogowego. Zaktualizowano w nim obecną dyrektywę w sprawie transportu kombinowanego i uzupełniono pakiet o środki na ekologizację towarów, przyjęte w większości w lipcu 2023 roku. Pakiet ten ma pomóc sektorowi transportu towarowego w osiągnięciu celów Zielonego Ładu UE.

Transport kombinowany polega na przewozie jednej jednostki ładunkowej, takiej jak kontener, przy użyciu różnych środków transportu, w tym samochodów ciężarowych, pociągów, barek, statków czy samolotów. Jest to sposób łączenia elastyczności transportu drogowego, używanego na początku i końcu trasy, z efektywnością środowiskową kolei, śródlądowych dróg wodnych lub żeglugi morskiej na głównych odcinkach podróży.

Zmiany w dyrektywie mają na celu zwiększenie wydajności i konkurencyjności transportu intermodalnego, poprzez wsparcie operacji, które redukują negatywne efekty zewnętrzne o co najmniej 40% w porównaniu do operacji wyłącznie drogowych. Platformy cyfrowe, stworzone w ramach rozporządzenia o elektronicznych informacjach o transporcie towarowym (eFTI), będą wspierać organizatorów transportu w udowadnianiu kwalifikowalności ich działalności do wsparcia.

Wniosek wprowadza również zwolnienie z tymczasowych zakazów prowadzenia pojazdów w transporcie kombinowanym, mające na celu zwiększenie wykorzystania zdolności terminali i innej infrastruktury. Państwa członkowskie mają za cel obniżenie średnich kosztów transportu kombinowanego o co najmniej 10% w ciągu 7 lat i są zobowiązane do wdrożenia strategii politycznych do osiągnięcia tego celu. Nowy unijny portal informacji dotyczących transportu intermodalnego będzie zawierał linki do krajowych ram polityki i praktyczne informacje o wprowadzonych środkach.

Operatorzy terminali będą zobowiązani do publikowania na swoich stronach internetowych informacji o usługach i obiektach w terminalach przeładunkowych UE. Wniosek ten będzie teraz rozpatrywany przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.

Ostatnia zmiana dyrektywy w sprawie transportu kombinowanego miała miejsce w 1992 roku, a poprzednie wnioski o aktualizację w 1998 i 2017 roku zostały wycofane. Komisja, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, ponownie zaproponowała zmianę dyrektywy, aby zapewnić ambitniejsze wsparcie dla przesunięcia międzygałęziowego i przynieść realne zmiany.

Źródło: Komisja Europejska.

W dniach 9-12 października 2023 r. cała Europa skierowała swoją uwagę na swoje regiony i miasta, uczestnicząc w Europejskim Tygodniu Regionów i Miast. Jest to wydarzenie o kluczowym znaczeniu, które co roku świętuje różnorodność kulturową, ekonomiczną i społeczną regionów Europy, a jednocześnie podkreśla ich znaczenie w kształtowaniu przyszłości kontynentu.

Europejski Tydzień Regionów został zainicjowany kilka lat temu, aby uświadomić obywatelom UE wagę ich lokalnych społeczności w kształtowaniu polityki europejskiej. Jest to również okazja dla regionów, aby wymienić się najlepszymi praktykami, nawiązać nowe partnerstwa i zwrócić uwagę na swoje osiągnięcia i wyzwania.

Głównym celem tego wydarzenia jest wzmocnienie roli regionów w procesie decyzyjnym na poziomie europejskim. W dzisiejszych czasach, kiedy Europa stoi w obliczu wielu wyzwań, od zmian klimatycznych po kwestie migracyjne, głos regionów staje się coraz bardziej istotny.

W trakcie Europejskiego Tygodnia Regionów odbyło się wiele imprez, warsztatów i dyskusji na temat kluczowych kwestii dotyczących przyszłości regionów. Wśród nich znalazły się panele dyskusyjne na temat zrównoważonego rozwoju, innowacji w obszarze technologii oraz sposobów zachęcania młodych ludzi do aktywnego uczestnictwa w życiu społeczności lokalnych.

Jednym z najważniejszych aspektów tego wydarzenia jest nacisk na współpracę transgraniczną. W dobie globalizacji i rosnącej mobilności, granice państwowe stają się coraz bardziej przepuszczalne. Dzięki inicjatywom takim jak Europejski Tydzień Regionów, regiony z różnych krajów mogą współpracować, wymieniać się doświadczeniami i razem dążyć do osiągnięcia wspólnych celów.

Europejski Tydzień Regionów jest nie tylko świętem różnorodności kontynentu, ale także przypomnieniem o sile, jaką niosą ze sobą współpracujące ze sobą regiony. W czasie kiedy Europa szuka rozwiązań na wiele trudnych wyzwań, współpraca regionalna i lokalna może być kluczem do budowania lepszej przyszłości dla wszystkich obywateli UE.